कर्तुं यच्चप्रभवति महीमुच्छिलिन्ध्रामवन्ध्यां
तत्छृत्वा ते श्रवणसुभगं गर्जितं मानसोक्ता:।
आकैलासाद्विसकसलयच्छेदपाथेयवन्त:
सम्पत्स्यन्ते नभसि भवतो राजहंसा: सहाया:॥११॥
जिच्या प्रभावे सार्थक भूमी फुटोनिया कन्द
ऐकोनी ती तुझी गर्जना, राजहंस सुखद,
उत्कंठेने निघून मिळती मानसास जाया
पथि कैलासा, घेउन कमलिनि तन्तू पाथेया ॥११॥
आपृच्छस्व प्रियसखममुं तुङ्गमालिङ्ग्य शैलं
वन्द्यै: पुंसां रघुपतिपदैराङ्कितं मेखलासु ।
काले काले भवति भवतो यस्य संयोगमेला
स्नेहव्यक्तिश्चिरविरहजं मुञ्चतो बाष्पमुष्णम् ॥१२॥
आलिंगूनी तव प्रिय सख्या तुङ्ग पर्वताला
शिखरी अंकित ज्या राघवपद वन्द्य मानवाला
वेळोवेळी तुम्ही भेटता परी दीर्घविरही
तप्त अश्रु ढाळून तयाचा करी प्रकट स्नेही ॥१२॥
मार्गं तावच्छृणु कथयतस्त्वत्प्रयाणानुरूपं
संदेशं मे तदनु जलद श्रोस्यसि श्रोत्रपेयम्।
खिन्न: खिन्न:शिखरिषु पदं न्यस्य गन्तासि यत्र
क्षीण: क्षीण: परिलघु पय: स्रोतसं चापभुज्य ॥१३॥
मार्ग सांगतो तुला प्रथम जो आहे आक्रमणे
निरोप मेघा ऐक सुखद जो ऐकण्यास श्रवणें
घेई शिखरी जरा विसांवा पथि जेव्हां श्रान्त
पाणी तैसे पिउन झऱ्यांचे घे होता क्लान्त ॥१३॥
अद्रे: शृंगं हरति पवन: किं स्विदित्युन्मुखीभिर्
द्रष्टोत्साहच्चकितचकितं मुग्धसिद्धाङ्गनाभि:।
स्थानादस्मात् सरस निचुलादुत्पतोदङ्मुख: खं
दिङ्नागानां पथि परिहरन् स्थूलहस्तावलेपान्॥१४॥
गिरिशिखरा हलवि काय वारा मुग्ध मनी बाला
शंकेने या चकित होउनी पाहति वर तुजला
वन बांबूचे जेथे तेथुनि उडुनी आकाशी
दिग्गज शुंडाघाता चुकवी जाइ उत्तरेसी ॥१४॥
रत्नच्छायाव्यतिकर इव प्रेक्ष्यमेतत् पुरस्ताद्
वल्मीकाग्रात् प्रभवति धनुष्खंडमाखण्डलस्य
येन श्यामं वपुरतितरां कान्तिमापत्स्यते ते
बर्हेणेव स्फुरित रुचिना गोपवेषस्य विष्णो:॥१५॥
वारुळअग्रावरुनि निघुनिया अर्धे इन्द्रधनू
झळके वाटे नाना रत्ने विखरलि पुढति जणू
नीलवर्ण तव देह त्यामुळे ऐसा शोभतसे
गोपवेषि का कृष्ण शिरी हा खोवुन मोरपिसे ॥१५॥
त्वय्यायत्तं कृषिफलमिति भ्रूविलासानभिज्ञै:
प्रीतिस्निग्धैर्जनपदवधूलोचनै: पीयमान:
सद्य: सीरोत्कषणसुरभि क्षेत्रमारुह्य मालं
किञ्चित्पश्चाद्व्रज लघुगतिर्भूय एवोत्तरेण ॥१६॥
फल शेतीचे तुझ्यामुळे जाणुन ग्रामिण बाला
पाहति तुजला आर्द्र प्रीतिने जाणति ना भ्रूलीला
नांगरल्याने भूमि सुगंधित मालं क्षेत्राची
मंदगतीने उत्तरेस जा घेइ वाट पुढची ॥१६॥
त्वामासारप्रथमितवनोपल्लवं साधु मूर्ध्ना
वक्ष्यत्यध्वंश्रमपरिगतं सानुमानाम्रकूट:।
न क्षूद्रोऽपि प्रथमसुकृतापेक्षया संश्रयाय
प्राप्ते मित्रे भवति विमुख:किं पुनर्यस्तथोच्चै:॥१७॥
वृष्टीने तव शमवी वणवा श्रमुनि फार जाई
शिरावरी मित्रास विसावा आम्रकूट देई
केल्या उपकाराची जाणिव क्षुद्रजनहि धरती
मग मित्राला जन श्रेष्ठ ते कैसे विस्मरती ॥१७॥
छन्नोपान्त: परिणतफलद्द्योतिभि: काननाम्रै:
त्वय्यारूढे शिखरमचल:स्निग्धवेणीसवर्णे।
नूनं यास्यत्यमरमिथुनप्रेक्षणीयमवस्था
मध्ये श्याम: स्तन इव भुव:शेषविस्तारपाण्डु:॥१८॥
बहरति आम्रफळांनी पिकल्या वृक्ष जेथ वन्य
शोभशील त्या शिखरी स्नेहल वेणीसम कृष्ण
प्रेक्षणीय हे दृष्य देवदंपतींसाठी खरोखर
श्याम अग्र स्तन शुभ्र धरतिचा भंवती विस्तार ॥१८॥
स्थित्वा तस्मिन् वनचरवधूभुक्तकुञ्जे मुहूर्तं
तोयोत्सर्गद्रुततरगतिस्तत्परं वर्त्म तीर्ण: ।
रेवां द्रक्ष्यस्युपलविषमे विन्ध्यपादे विशीर्णां
भक्तिच्छेदैरिव विरचितां भूतिमङ्गे गजस्य ॥१९॥
ज्या कुञ्जातुन रमल्या वनचरवधू काहि काळ
थांब जरा जल बरसुनि हलका होउनि द्रुत चाल
विंध्याद्रीतिल सुळके छेदित खळाळते रेवा
रंगाने जणू गज अंगावर कशिदा काढावा ॥१९॥
तस्यास्तिक्तैर्वनगजमदैर्वासितं वान्तवृष्टि:
जम्बूकुञ्जप्रतिहतरयं तोयमादाय गच्छे:।
अन्त: सारं घन तुलयितुं नानिल: शक्ष्यति त्वां
रिक्त: सर्वो भवति हि लघु: पूर्णता गौरवाय ॥२०॥
पिऊन घे जल वन्य गजमदे उग्र गंध झाले
कुंजातुनि जाम्भुळ वृक्षाच्या वहात जे आले
वृष्टीनंतर प्याल्याने जल उचलि न तुज वात
तुच्छ वाटती रिक्त, गौरवा पात्र पूर्ण होत ॥२०॥