ह्या विषयासंदर्भात काही मुद्दे लक्षात घेणं आवश्यक आहे.

१. युनिकोड ही एक प्रमाणित संकेतप्रणाली आहे. युनिकोड हे कोणतंही सॉफ्टवेयर नाही. ते टंक तर मुळीच नाही. ही संकेतप्रणाली प्रत्येक लिपिचिन्हाकरता एक विशिष्ट क्रमांक निश्चित करते. युनिकोडाने हे जगातल्या बहुतांश लिप्यांसाठी करून ठेवलं आहे. ( अधिक माहितीसाठी www.yunikodatunmarathi.blogspot.com ही अनुदिनी पाहा. त्यावर एक पीडीएफ केलेली पुस्तिकाही विनामूल्य उतरवून घ्यायला ठेवली आहे.)

२. आपण नोंदवत आहोत ही माहिती देवनागरीतली आहे हे संगणकाला युनिकोडामुळे कळतं. पण आपल्याला संगणकाच्या पडद्यावर नागरी अक्षरं दिसायला कोणता तरी टंक (अक्षराकृतींचा संच) आवश्यकच असतो. युनिकोड ही संकेतप्रणाली वापरणारे टंक आपण वापरले तर आपल्याला मजकूर लिहणं आणि पाहणं सोपं होतं. देवघेव सहज होते. हे घडतं ते विविध संगणक-कंपन्यांनी बहुभाषिक मजकूर नोंदवण्यासाठी युनिकोड ह्या संकेतप्रणालीला मान्यता दिल्यामुळे.

३. युनिकोडाने नागरीसाठी इस्की ही भारतीय लिप्यांसाठीची प्रमाण संकेतप्रणालीच काही फेरफार करून स्वीकारली आहे. ऍ हे अक्षर ऱ्हस्व ए दाखवणारं असून दाक्षिणात्य भाषांतील मजकुराच्या लिप्यंतरात ते लागतं अशी माहिती युनिकोडाने दिली आहे. अ‍ॅचा समावेश ह्या संकेतप्रणालीत नव्हता. पण आता मराठीत ही अक्षराकृती वापरतात हे कळल्यावर ०९७२ ह्या क्रमांकावर युनिकोडाच्या संकेतप्रणालीत अ‍ॅ ह्या खुणेचा समावेश करण्यात आला आहे. मात्र अजूनही ही सुधारणा टंकांनी करून घेतलेली नसल्याने आपल्याला ०९७२ हा क्रमांक नि त्यावरची अ‍ॅ ही खूण वापरता येत नाही. टंकांनी सुधारणा केली की हे सहज होईल.

४. ह्या लेखनासाठी मी अ‍ॅ ही खूण लिहिली आहे ती एक तांत्रिक युक्ती आहे. मी अ आणि ॅ ह्यांच्या मध्ये झिरो विड्थ जॉयनर घातला आहे. हा कॅरेक्टर मॅपात शोधून काढता येतो. तिथून उचलून तो ह्या दोघांच्या मध्ये डकवला की चंद्राची खूण अच्या डोक्यावर गेलेली दिसते.