साबण = सापो (लाटीन) = सावों (फ्रेंच) = साबांओ (पोर्तुगीज)

बरोबर. आणि स्पॅनिश हाबोन आणि इटालियन sapone (उच्चाराबद्दल खात्री नाही.). म्हणूनच शंका होती.

अशा गोष्टी आपल्याकडे येण्यासाठी युरोपिअनांची गरज नव्हती. आपले मध्यपूर्वेशी संबंध बरेच जुने आहेत.

मान्य. पण ज्या अर्थी फ्रेंचस्पॅनिशपोर्तुगीज‌इतालियनादि लॅटिनोद्भव रोमान्स भाषांतील या अर्थीच्या शब्दाचे मूळ लॅटीन 'सापो'मधून आहे, आणि या सर्वांचे मूळ प्रोटोइंडोयुरोपियनमधून आहे, त्याअर्थी मध्यपूर्वेतील तुर्क‌अरबादि संस्कृतींपासून स्वतंत्रपणे 'साबण' ही चीज पुरातन युरोपीय संस्कृतींत आणि त्यातही रोमन साम्राज्यात वापरात असण्याची शक्यता काय? आणि हा शब्द अरबी भाषेत लॅटिनमधून गेलेला असण्याची शक्यता काय? तसेही तुर्कांप्रमाणेच प्राचीन रोमनांमध्येही सार्वजनिक स्नानगृहांची पद्धत होती असे वाटते. (इंग्लंडमधील 'बाथ' हे शहर रोमनकालीन स्नानगृहांसाठी प्रसिद्ध आहे असे ऐकून आहे. ) त्यामुळे युरोपातील काही ठिकाणी जेथे ओटोमान साम्राज्याचा प्रभाव नंतर आला (उदा. हंगेरी आणि म्हणून बुडापेस्ट वगैरे) तेथे तुर्कांनी बांधलेले हमाम असणे सहज शक्य असले, तरी मुळात युरोपात रोमन साम्राज्याचा प्रभाव जेथे होता तेथे स्वतंत्रपणे सार्वजनिक न्हाणीघरांची प्रथा असणे शक्य आहे काय?

(माझी इतिहासाची आणि त्यातूनही कालरेषेची संकल्पना अतिशय धूसर - आणि त्यातूनही युरोपीय/रोमन इतिहासाची संकल्पना बरीचशी ऍस्टेरिक्सोद्भव - असल्याकारणाने या सर्व शंकाच आहेत; खात्रीने बोलू शकत आणि इच्छीत नाही. यात भरपूर चुका असू शकतील. )

पण मूळ मुद्दा: 'साबण' हा शब्द यदाकदाचित मराठीत अरबीतून आला असल्यास मुळात तो अरबीत युरोपातून आलेला असण्याची शक्यता काय?