एखाद्या लांबलचक फ्रेंच शब्दातल्या निम्म्याहून अधिक अक्षरांचा उच्चारच होत नाही असे मी काही वेळा पाहिले आहे.

(मी फ्रेंच भाषा शिकलेलो नाही, परंतु जे शिकले अशांकडून आणि माहीतगारांकडून जे काही थोडेफार ऐकलेले आहे, त्याप्रमाणे) हो, हे होते. परंतु तरीही फ्रेंच स्पेलिंगमधील अशा सर्व तथाकथित आणि भासमान वैचित्र्यांसहसुद्धा फ्रेंच स्पेलिंगमध्ये एका प्रकारची प्रचंड नियमितता आहे, जी विशेषतः इंग्रजी भाषेच्या तुलनेत खूपच अधिक प्रमाणात आहे, किंबहुना ही भासमान वैचित्र्येसुद्धा बऱ्याच प्रमाणात काही नियमांस धरून आहेत (त्यांतसुद्धा 'मेथड इन द मॅडनेस' आहे), असे कळते. (खरे तर इंग्रजी स्पेलिंगच्या नियमप्रणालीच्या किंवा तौलनिक अनियमिततेच्या अतिपरिचयामुळे आपल्याला - फ्रेंच भाषा अवगत असल्याशिवाय किंवा फ्रेंच भाषेशी परिचय असल्याशिवाय किंवा असा परिचय असलेल्या एखाद्या व्यक्तीने दर्शवून दिल्याशिवाय - फ्रेंच स्पेलिंगमधील अतिनियमितता लक्षात येत नाही, आणि वैचित्र्याचा भास होतो, असेही म्हणता यावे, असे वाटते. चूभूद्याघ्या.)

कदाचित अशी अनुच्चारित मूक अक्षरे असणे तर्कशुद्ध असेलही.

फ्रेंच स्पेलिंगमधील अनुच्चारित अक्षरांबद्दलच बोलायचे झाले, तर शब्दातील अंत्यवर्ण हा व्यंजन असल्यास अनेकदा* अनुच्चारित असतो, परंतु अशा शब्दास जोडून पुढे काही अक्षरे आली (उदा. शब्दाचे अनेकवचन केल्यामुळे किंवा पुल्लिंगी शब्दाचे स्त्रीलिंगी रूप केल्यामुळे किंवा पुढे एखादा प्रत्यय लागल्यामुळे किंवा असा एखादा शब्द एखाद्या जोडशब्दात प्रथम आल्यामुळे वगैरे) तर असे अनुच्चारित अंत्यव्यंजन उच्चारित होते, असे वाटते. (पुन्हा चूभूद्याघ्या. फ्रेंचतज्ज्ञांनी किंवा फ्रेंच भाषा अवगत असणाऱ्यांनी कृपया अधिक खुलासा - शक्यतो सोदाहरण - करावा.)

*'अनेकदा' हा शब्द अशासाठी, की अंत्यव्यंजन हे याप्रकारे अनुच्चारित कधी राहते आणि कधी उच्चारित होते याबद्दलचा नियम मला माहीत नाही. कदाचित फ्रेंचतज्ज्ञ खुलासा करू शकतील.

ता. क. : थोडा जालशोध घेतला असता फ्रेंच शब्दांतील अंत्यवंजनांच्या मूकामूकतेबद्दल एक ढोबळ नियम सापडला. तुरळक अपवाद वगळता अंत्य b, c, f, k, l, q आणि r ही व्यंजने सहसा उच्चारित असावीत, तर इतर अंत्यव्यंजने (पुन्हा तुरळक अपवाद वगळता) सहसा अनुच्चारित राहावीत, असे कळले.