हा सर्व लेख 'लोका सांगे तत्त्वज्ञान' ह्या एकाच दृष्टीने लिहीलेला दिसतोय.

या वाक्यावर आक्षेप आहे.

  1. एक तर आपण उद्धृत केलेला 'लोका सांगे तत्त्वज्ञान' हा वाक्यसमूह मला (माझ्या मर्यादित ज्ञानामुळे) अर्धवट आणि चुकीचा वाटतो.
  2.  'लोका सांगे तत्त्वज्ञान'  या मजला अज्ञात असलेल्या सुभाषितवजा शब्दसमूहाचा उत्तरार्ध आपणांस माहीत असल्यास खालील मुद्द्यांचा फेरविचार करण्याची परवानगी द्यावी.
  3.  अन्यथा तत्त्वज्ञान वा ब्रह्मज्ञान या दोहोंत नक्की काय फरक आहे याचा प्रस्तुत प्रतिसादकास पुसटसाही अंदाज नसला किंवा प्रस्तुत आक्षेपाच्या संदर्भात त्याची गरज नसली तरी आपणास 'लोकां सांगे ब्रह्मज्ञान, आपण कोरडे पाषाण' या सुभाषिताचा संदर्भ द्यायचा असावा असे वाटते.
  4.  खालील मुद्यांमध्ये आपणास ही चूक मान्य असून, शब्दसमूहातील दुरुस्ती गृहीत धरुन त्या अनुषंगाने थोडेसे लिहिले आहे.

    तत्पूर्वी, 'लोकां सांगे ब्रह्मज्ञान, आपण कोरडे पाषाण' या सुभाषिताच्या अर्थाबाबत थोडेसे. मला तरी याचा अर्थ सुस्पष्ट आहे. सोप्या देशी भाषेत 'लोकांना अक्कल किंवा वागण्याचे तारतम्य शिकवणारा स्वतः मात्र तसे वागत नाही' असा याचा अर्थ असावा. (अवांतरः या सुभाषिताचा आधार असलेली कथा मला ज्ञात नाही, ती वाचायला आवडेल. माझ्या अंदाजाप्रमाणे कथेचा नायक हा मुलांना तलावावर, नदीवर किंवा विहीरीवर (त्याला स्वतःला बहुदा पोहायला येत नसूनही) पोहायला शिकवत असावा. पोहण्याचे ज्ञान हेच (जीव वाचवण्यास उपकारक ठरणारे असल्याने) ब्रह्मज्ञान असावे. मात्र हा नायक स्वतः पाण्यात उतरुन कपडे (किंवा ते घातलेले नसल्यास अंग) ओले करायचे टाळून, हातपाय हलवण्याचे प्रात्यक्षिक दाखवण्यापेक्षा, काठावर (व बहुदा दगडावरच बसलेला असल्याची शक्यता अधिक असावी त्याचा संदर्भ पुढे पाषाणाशी आहे.) बसून उंटावरुन शेळ्या हाकत असावा  क्ष. त्यामुळे नाकातोंडात पाणी गेलेल्या एखाद्या मुलाने चिडून सदर नायकाच्या विशिष्ट अवयवांसंदर्भात खाजगी स्वरुपाचे अर्वाच्य उद्गार काढून नंतर (नायक ज्या दगडावर बसलेला आहे) त्याच दगडाशी त्याची तुलना केलेली असावी असे वाटते.

  5. सदर चर्चाप्रस्तावक किंवा त्यावरील प्रतिसादक यांनी चर्चेचा प्रमुख विषय असलेल्या विवाहमेलन किंवा तद्नंतरचे विवाह या प्रसंगांमध्ये नक्की काय केले होते हे (अशा पद्धतीच्या विवाहमेलनाचा प्रत्यक्ष अनुभव नाही हे स्पष्टपणे सांगणारे काही प्रतिसाद वगळता) सांगितलेले नाही, त्यामुळे प्रस्तुत प्रसंगी हे लेखक व/वा प्रतिसादक वरीलप्रमाणेच वागले असतील हा आपला पूर्वग्रह आहे.
  6. येथे दोन शक्यता संभवतात    
    अ. कदाचित अशा प्रसंगांमध्ये त्यांनी खरेच आपल्या मुलींच्या अपेक्षांना योग्य मुरड घालून त्यांना सु-वर  शोधून दिला असावा व हा धोपट मार्ग इतरांनी सोडू नये अशी त्यांची अपेक्षा असावी.
    ब. मुलींच्या अपेक्षांना योग्य ती मुरड घालण्यात त्यांना अपयश आले असावे व त्यामुळे लग्ने जमण्यास उशीर झाला असावा किंवा (सुदैवाने किंवा दुर्दैवाने) लग्नच जमले नसावे. प्रस्तुत कालावधीत त्यांना प्रचंड मनस्ताप झाला असावा व अशा स्वरुपाच्या मनस्तापातून व तद्नंतर उद्भवणाऱ्या शारीरिक वा मानसिक व्याधींमधून इतर मनोगतींनी जाऊ नये अशा ' पुढच्याच ठेच मागचा शहाणा' या सदिच्छेतून त्यांनी आपले म्हणणे मांडले असावे.
  7. तात्पर्य असे की अशा प्रसंगांमध्ये चर्चाप्रस्तावक व/वा प्रतिसादक कसे वागले असावेत याबाबत पुरेशी स्पष्टता नसताना त्यांचे वागणे केवळ आपल्या मुद्द्यांना गैरसोयीचे असल्याचे गृहित धरुन आपण हे वाक्य लिहिले असल्याने ते पटले नाही. ते पूर्वग्रहदूषित व आक्षेपार्ह वाटले.
क्ष. या म्हणीबाबत कोणीतरी सांगावे. एखाद्याकडे उंट असल्यास त्याच्याकडे सांडणीही असेलच (उंट-सांडणी विवाहमेलनाबाबत फारशी कल्पना नाही, मात्र उंटसांडणी विवाहाच्या जाहिराती किंवा विवाहमेळावे पाहण्यात आले नसल्याने असे विवाह सहजासहजी जमत असावेत असा एक अंदाज आहे). सांडणीचे दूध, व  उंटाचे मांस हे दोन्ही वापरण्यायोग्य असते. त्यामुळे या म्हणीसंदर्भात शेळ्या पाळण्याची गरज मला समजली नाही.
य. सुवर लिहावेसे वाटले नाही म्हणून मध्ये छोटी रेष