काही लोकांना जीवंतपणीच दंतकथा होण्याचे भाग्य लाभते. सुदैवाने डॉयल आणि होम्सला ते भाग्य लाभले. अश्या लोकांच्या निगडीत राहण्याने सुध्दा आपले जीवन आगळेवेगळे होत जाते. अश्या लोकांच्या बद्दल मला असलेली थोडीफार माहिती मी आपणास सांगत आहे.
१. माझ्या शालैय जीवनात (आमच्या मागच्या पीढीच्या मुलांमध्ये) चांदवडकर नावाचे शिक्षक होते. ( सध्या त्यांचे वय ९०/९२ असावे आणि माझ्या माहितीप्रमाणे सध्या ते पुण्यात आहेत.) त्यांचे वैशिष्ठ्य म्हणजे त्यांना होम्सच्या कथा अगदी तोंडपाठ होत्या. वर्गात जेंव्हा कधीही वेळ मिळत असे तेंव्हा ते होम्सच्या कथा मुलांना त्याच्या तपशीलासह सांगत. आजही जेंव्हा कधी आमचे ज्येष्ठ मित्रगण भेटतात आणि होम्सचा मी विषय काढतो तेंव्हा ते अगदी सद्गतीत होवुन चांदवडकर सरांबद्दल मनापासुन बोलत असतात. त्यांच्या वाचण्याच्या आवडीचे श्रेय ते सरांनाच देतात.
२. आमच्या नागपूरमध्ये श्री. विनय रामचंद्र काटेकर नावाचे एक विद्वान आहेत. ज्ञानी, विद्वान पुरुष कसा असतो हे त्यांच्याशी बोलतांना अगदी जाणवत जाते. त्याचबरोबर आपले ज्ञान, माहिती आणि आवाका किती सामान्य आहे हे मला नकळतच जाणवत जाते. शालैय जीवनापासुन त्यांचा लौकीक एक हुषार विध्यार्थी असाच होता. ते शासकीय सेवेमध्ये मध्यप्रदेश या राज्याचे मुख्य सचिव म्हणून निवृत्त झालेत. त्यांचे वैशिष्ठ्य म्हणजे त्यांनी होम्सच्या कथांचे संस्कृत भाषेमध्ये भाषांतर केलेली आहेत. भारताच्या अनेक राज्यामध्ये त्यांचा उल्लेख होम्सवरील गाढा अभ्यासक असाच होतो.
३. भारताचे दुसरे राष्ट्र्पती राधाकृष्णन यांचे नातु नरसिंहन होवुन गेले. भारताचे वित्त सचिव, अनेक आयोगाचे मुख्य म्हणून ते प्रसिध्द आहेत. त्यांनी लिहलेली अर्थशास्त्रावरील अनेक पुस्तके जगामध्ये अभ्यासक आवर्जून वाचत असतात. त्यांच्या आत्मचरित्रामध्ये त्यांनी आपल्या यशाचे श्रेय होम्सच्या कथांना दिलेले आहे. त्यांना होम्सकथा वाचण्यासाठी स्व. राधाकृष्णन यांनी खास उत्तेजन दिलेले होते असा उल्लेख आहे.    

तुम्ही ही अश्याच यशोगाथांना जन्म देवू शकतात. ते कसे याचा शोध पुढील लेखात करू या.

द्वारकानाथ