अलीकडील दीर्घकाळात बोली मराठीत 'नाताळ' हा शब्द निदान मी तरी वापरला गेलेला ऐकलेला नाही*. (गेल्या अठरा वर्षांत मराठीभाषक वर्तुळांशी माझा संपर्क मर्यादित आहे, हे जरी मान्य केले, तरी त्याअगोदरच्या काळात महाराष्ट्रात राहत आणि वाढत असताना मी तरी हा शब्द माझ्या वर्तुळांत - कदाचित माझ्या आजोबांच्या पिढीतील काही मोजक्या व्यक्तींचा अपवाद सोडल्यास - बोलला गेलेला ऐकलेला नाही. कदाचित काही वर्तुळांत तसा तो अजूनही बोलताना वापरला जात असेलही, परंतु निदान माझ्या कानांवर तरी तसा तो आलेला नसल्यामुळे त्याबद्दल मी अनभिज्ञ आहे. तसे असल्यास दोष सर्वस्वी माझा!)
लेखी किंवा छापील 'फॉर्मल' (मराठी शब्द?) स्वरूपाच्या मराठीत या शब्दाचा आणि माझा संबंध न आल्याकारणाने हा शब्द तशा स्वरूपात अजूनही मोठ्या प्रमाणावर वापरला जातो याची मला कल्पना नव्हती. (पुन्हा, दोष सर्वस्वी माझा!) अर्थात, आपण आणि श्री. महेश यांनी सादर केलेल्या उदाहरणांनतर या बाबतीत शंकेस जागा उरत नाही, आणि 'नाताळ हा शब्द मराठीत मृतवत् झाला आहे' ही माझी धारणा (किमान लेखी माध्यमांपुरती तरी) आपोआप कचऱ्याच्या पेटीत जाते.
ख्रिसमस हा सण जर परकीय आहे तर त्याच्या समानार्थी नाताळ परकीय असणारच; त्याचा एवढा बाऊ करायचे काय कारण आहे?
सहमत आहे; किंबहुना मराठीतील परकीय शब्दांचा अनाठायी बाऊ होऊ नये अशीच काहीशी माझीही धारणा आहे. किमानपक्षी 'नाताळ' हा शब्द 'ख्रिसमस'इतकाच परकीय असताना आणि निदान बोली मराठीत तरी 'ख्रिसमस' हा शब्द 'रुळलेला आहे' म्हणता यावा इतक्या सर्रास वापरात दीर्घकाळापासून** असताना तो अग्राह्य ठरावा, परंतु 'नाताळ' हा (तितकाच परकीय) शब्द चालून जावा, हे काहीसे विसंगत वाटते. (थोडक्यात, माझा मुद्दा 'नाताळ' या शब्दास आक्षेप हा नसून, 'ख्रिसमस' या शब्दाच्या अग्राह्यतेविरुद्ध आहे.)
=====================================================
* कोणी एखादी गोष्ट करण्यासाठी दीर्घकाळ विलंब लावत असल्यास त्या संदर्भात वापरण्यात येणाऱ्या 'वॉट आर यू वेटिंग फॉर... ख्रिसमस? ' या वाक्प्रचाराचा आम्ही काही मराठी मित्रमंडळी विनोदाने 'कसली वाट पाहत आहेस... नाताळची?' असा अनुवाद करत असू, तो अपवाद अर्थात वगळलेला आहे.
** माझ्या आजीआजोबांच्या पिढीत 'नाताळ' हाच शब्द बोली मराठीत प्रचलित असावा, आणि 'ख्रिसमस' हा शब्द फारसा वापरला जात नसावा, असे वाटते. कारण त्या पिढीतील माझ्याशी संपर्क आलेल्यांपैकी कोणाच्या तोंडून 'ख्रिसमस' हा शब्द मराठी संभाषणात ऐकलेला आठवत नाही; 'नाताळ' हाच शब्द ऐकलेला आहे. माझ्या आईवडिलांच्या पिढीच्या (साधारणतः १९३०-१९३९च्या दशकात जन्माला आलेली मंडळी) तोंडून मात्र 'ख्रिसमस' हा शब्द निदान 'नाताळ'इतक्याच (किंवा कदाचित त्याहूनही अधिक) प्रमाणात ऐकलेला आहे, आणि माझ्या पिढीतील (साधारणतः १९६०-१९६९च्या दशकात जन्माला आलेली मंडळी) फारशा कोणाच्या तोंडून 'नाताळ' हा शब्द मराठी संभाषणात ऐकलेला नाही; उलटपक्षी 'ख्रिसमस' हा शब्द मात्र सर्रास ऐकलेला आहे. (अर्थात ही सर्व माझी निरीक्षणे आहेत; इतरांची निरीक्षणे याहून वेगळी असणे शक्य आहे.चूभूद्याघ्या.)