ज्याला उपमा द्यायची आहे ते उपमेय.
ज्याची उपमा देता येऊ शकते ते उपमान.

उपमेय आणि उपमान यांच्यातील नातेसंबंधांवरून शब्दालंकार ठरतो असे वाटते.

उदा०

उपमेय हे उपमानासारखे आहे - उपमा
उपमेय जणु उपमान वाटते आहे - उत्प्रेक्षा
उपमेयाचा उल्लेखही न करता उपमानाचे वर्णन - रूपक
उपमेय हे उपमेय नसून उपमानच आहे - अपन्हुती
   नोहेच हाक माते, मारी कुणी कुठारी.
उपमेय हे उपमानाहूनही श्रेष्ठ आहे - व्यतिरेक
   अमृताहुनी गोड नाव तुझे देवा.
उपमेयाला उपमेय हेच केवळ उपमान असू शकते - अनन्वय
   या दानासी या दानाहुन अन्य नसे उपमान.
   झाले बहु, होतिल बहु, परंतु यासम हा.

चू भू द्या घ्या

आपला
(उप) प्रवासी