आठवणी प्रमाणे...(इतिहासातील विसोबांबद्दल, मनोगतावरील नव्हे!)

विसोबा हे ज्ञानेश्वरांनाही वयाने मोठे होते. संन्याशाची मुले म्हणून त्या भावंडांचा छळ करण्यात ते पुढे होते. पण ते स्वतः पण गर्विष्ठ असलेतरी ज्ञानी होते.  पुढे चांगदेवांचे ज्ञानेश्वरांकडून गर्वहरण  झाल्यावर ते उत्सुकतेने ज्ञानेश्वरी वाचू लागले.  चूक समजली आणि क्षमा मागितली. ज्ञानेश्वरांच्या सांगंण्यावरून सोपानदेवांनी त्यांना दिक्षा दिली आणि त्यांचे गुरू झाले.

कालांतराने भागवत संप्रदायाची सुरवात झाल्यावर, निवृत्ती, ज्ञानदेव, सोपान, मुक्ताई, नामदेव, जनाबाई, इत्यादी संत गोरा कुंभाराकडे पंढरपूरच्या वाटेवर थांबले. जेवणाची वाट बघत असताना मुक्ताबाई संत गोरा कुंभाराला मजेत म्हणाली की आमची मडकी (डोकी) कशी आहेत ते सांगा. गोरा कुंभारही मडकी तपासायच्या काठीने प्रत्येकाच्या डोक्यावर मारून पाहू लागला. प्रत्येकजण हात जोडून शांत बसून राहीले. पण नामदेव मात्र जोरात ओरडला (हा नाम्या नाही!). म्हणून गोरा कुंभार की मुक्ताबाई हसून त्याला "कच्च मडके" म्हणाली. नामदेवाला राग आला आणि खेदही वाटला. आपण साक्षात विठ्ठलाशी बोलणारे तेंव्हा असे कसे झाले ही खंत. नामदेव विठ्ठलाच्या मंदिरात गेले आणि त्याला विचारले. दृष्टांत झाला की विसोबाला भेट.

मग वर सर्वसाक्षिंनी सांगितल्याप्रमाणे, विसोबा शंकराच्या पिंडीवर पाय ठेवून  बसल्याचे त्याने पाहीले. त्यांच्यावर नामदेव रागावले. ते म्हाणाले की मी आता इतका थकलो आहे की माझा मला पायही उचलवत नाही. तेंव्हा नामदेव जिथेजिथे म्हणून त्यांचा पाय उचलून ठेवू लागले तिथेतेथे नविन पिंड येउ लागली मग त्यांनी विसोबाला नमस्कार केला आणि त्यांच्याकडून गुरूपदेश करून घेतला.