गल्लत नाही पण भाषेची आणि त्या मागील विचारांची तुलना केली. माझ्या आधीच्या प्रतिसादात म्हणल्याप्रमाणे, मला आपल्या लेखाची कल्पना आवडली पण भाषा खटकली. यावर अजूनही काही प्रतिसाद आपल्याला आलेत ते वाचा. विशेष करून मुक्तछंदा यांचा हा प्रतिसाद

मी केवळ विमानातील सेविकांविषयी लेख लिहिला आहे त्याचे समस्त स्त्रीजातीवर सामान्यीकरण करण्याचा हा आगलावेपणा कशासाठी?

म्हणजे "विमानातील सेविकांविषयी असा लेख लिहीला तर ठीक, जो पर्यंत ते समस्त स्त्री जातीबद्दल लिहीले नाही..." असे आपले म्हणणे आहे.

छबकडी, बाहुली, ठकी, परी हे सर्व शब्द घराघरातुन गोड दिसणाऱ्या मुलींना उद्देशून वापरले जातात, साहित्यातही हे शब्द वैपुल्याने वापरले गेले आहेत. यापैकी अनुचित कोणते? आणि कसे? ...

".. गोड दिसणाऱ्या मुलींना.." यात नकळत वयोमर्यादा आहे हे लक्षात ठेवणे जरूरीचे आहे. "..काय ग ठके कितवीत शिकतेस?.. अरे वा या वेषात अगदी बाहूलीच वाटतेस..." ही वाक्ये, ".. अरे या वेषात वहीनी चहा घेऊन आल्या, तर अगदी परी आल्यासारखेच वाटले!" या वाक्याशी तुलना केल्यास कशी वाटतात? एखाद्या मित्राच्या बायकोबद्दल अथवा वयात आलेल्या मुलीबद्दल असली वाक्यरचना आपण कराल का? केल्यास आपला मित्र आणि त्याची बायको काय करेल? आणि हो अर्थातच आपला मित्र आपल्या घरी येऊन असे आपल्या घरच्यांना बोलला तर?

संपूर्ण गीत वाचून दाद द्यायची की एकच ओळ वाचुन अश्लिलतेचा गदारोळ माजवायचा हे सर्वस्वी तुमच्यावर अवलंबून आहे. जशी दृष्टी तशी सृष्टी!

म्हणूनच आधी म्हणल्याप्रमाणे, कल्पना आवडली पण भाषा नाही असे म्हणले..

बाकी समर्थकांना झोडपताना आपण ज्यांनी गलिच्छ शब्द वापरून/ अनाठायी वा चुकिचा विरोध केला आहे त्याच्याकडे आपण सोयिस्कर काणाडोळा केला आहेत.

समर्थनासाठीचे मुद्दे वाचून जे वाटले त्याबद्दलचा माझा आधीचा प्रतिसाद होता. मी इतरांचे समर्थन कुठे केले असे वाटत नाही. (...लिहाताना वापरलेले  बरेचसे शब्द अनुचीत वाटले. अर्थात सर्वसाक्षींनी त्यांची भूमिका स्पष्ट केल्याने, त्यांच्याबद्दल पुढे लिहीत नाही. ज्यांना हा लेख आवडला नाही त्यांचा याच विषयावर वाद चालू आहे असे वाटते... )

सर्वात उद्वेगजनक गोष्ट म्हणजे आपली क्लुप्ती.<मुलींकडे बघत बसणे काय किंवा मुंबईच्या लोकल्समधे "महीलांच्या बाजूच्या डब्यात उभे राहून काही न बोलता .... वा रे वा! अहो अशा कल्पना देउन दुसऱ्या कुणाला प्रवृत्त करण्यापेक्षा स्वतः लिहा की... इकडे आपला आंबटशौक पुरा होइल वर निषेध दर्शवून आपण आपले सात्त्विक व्यक्तिमत्त्व ही उजळवून घ्याल.... यावर उगाच लंगडे समर्थन देउ नका....

वर, सुरवातीला म्हणल्याप्रमाणे आपल्या प्रतिसादातील उर्ध्वलेखीत भाग हा "आक्रस्ताळेपणाचा" वाटला.  जर माझ्या उदाहरणामुळे लोकल्समधील पुरूषांची "विकृत दृष्टी" समजण्याऐवजी कुणाला त्यातील बायकाच जाणवत असतील तर हे उदाहरण देण्यात मी दोषी आहे. मला  "अर्धसत्य" मधील अमरीश पुरीची स्मीता पाटीलला धक्का मारणाऱ्या पुरूषावर (त्या पुरूषी वृत्तीवर काढलेला) राग आठवतो.  खेद एव्हढाच वाटला की आपल्याला त्यातही केवळ बायकांवर लेख लिहीणेच सुचले...

माझे व्यक्तीमत्व सात्त्वीक आहे की तामसीक हा यात प्रश्न नाही, त्यात मी माझ्या बद्दल काही लिहीले नव्हते, पण असं दिसतयं की आपल्या नजरेत माझी प्रतिमा ("मी" नाही!) सात्त्वीक आहे. मी प्रत्येक पुरूषालाच "मर्यादापुरूषोत्तम" म्हणतो - याचा अर्थ मात्र वेगळा आहे - "प्रत्येक पुरूषाच्या उत्तम असण्याला मर्यादा आहेत..!" - या लेखापेक्षा त्यावरील आपल्या प्रतिसादामुळे त्या (मर्यादा) आपल्या कळल्या...

मी राजकारणात काय होईन ते आत्ता माहीत नाही, पण राजकीय-सामाजीक दृष्ट्या योग्य लिखाण देण्याला (पॉलीटीकली करेक्ट) मी महत्त्व नक्कीच देतो. स्वतःची प्रतिमा उजळवायला म्हणून नव्हे, तर ते योग्य आहे आणि त्यातून योग्य गोष्टींसाठी आपण (आपआपल्या कुवतीप्रमाणे पण प्रत्येकजणच) समाजमान्यता तयार करत असतो. नाहीतर घसरगुंडीवर बसून आपण घसरतच जातो...

आणि हो, "पॉलीटीकली करेक्टनेस"च्या संदर्भात: मी "एअर होस्टेस" हा शब्द "गुगलला" तर फक्त बहुतांशी भारतीय दुवे आले. कारण पाश्चात्य जगात हा शब्द अयोग्य समजून "फ्लाईट अटेंडंट" हा शब्द लोकमान्य झाला आहे. कदाचीत म्हणूनच आधीचा शब्द वेबस्टर डिक्शनरीत मिळत नाही तर नंतरचा मिळतो...