यात व्यक्तीगत काही नाही. त्या त्या कवींबद्दल मला आदर आहे. पण भटांच्या एका गझलेसारखी इतर उदाहरणे देत आहे.
<strong>सुरेश भट
</strong>
चंद्र आता मावळाया लागला
प्राण माझाही ढळाया लागला
काय तो वेडा इथेही बोलला?
हा शहाणाही चळाया लागला
ओठ ओठांना सतावू लागले
श्वास गालाला छळाया लागला
हालते भिंतीवरी छाया तुझी
दीप हा कैसा जळाया लागला
मी खरे बोलून जेव्हा पाहिले
हा टळाया... तो पळाया लागला
हाक दाराने मला जेव्हा दिली
उंबरा मागे वळाया लागला
तोच मी होतो गडे हा तोच मी
जो तुला आता कळाया लागला
<strong>इलाही जमादार -
तोल किरणांचा ढळाया लागला
सूर्य आता मावळाया लागला
दाह विरहाचा छळाया लागला
देह आत्म्याचा जळाया लागला
सूर मुरलीचा घुमाया लागला
तोल राधेचा ढळाया लागला
वेदनांचे पाट वाहू लागता
अर्थ स्वप्नांचा कळाया लागला
ऐकुनी किस्से पतंगाचे जुने
दीप आशेने जळाया लागला
खंजिरावरच्या ठशांना पाहुनी
हात दोस्तांचा कळाया लागला
कोणते सत्कार्य मी केले असे?
हा टळाया तो पळाया लागला
स्पर्श हा कैसा तुझा आहे फुला
श्वास माझा बघ जळाया लागला
कोणत्या होत्या खुणा वाटेवरी?
पाय माझा अडखळाया लागला
भेट शेवटची 'इलाही' आपुली
भैरवीचा स्वर ढळाया लागला
<strong>प्रदीप निफाडकर -
आसवांना मी छळाया लागलो
हुंदके सारे गिळाया लागलो
वर्तमानाने पुन्हा झिडकारले
भूतकाळाला कळाया लागलो
ही सुखाची सावली येता पुढे
वेदनेला आवळाया लागलो
चांदणे यावे तुझ्याही अंगणी
याचसाठी मावळाया लागलो
फूल आहे कोणते या अंतरी
आसमंती दर्वळाया लागलो
ओळ मी लिहिली अशी की शेवटी
मीच माझ्यावर जळाया लागलो
<strong>डॉ. भगवान कौठेकर -
अभाळी चंद्र हा आता ढळाया लागला आहे
तुझा अंदाज येण्याचा कळाया लागला आहे
कशाला बोलली होती मला खोटेच तेव्हा तू
जरा हा थेंब अश्रूंचा गळाया लागला आहे
उरी या वेदना माझ्या मला आल्यात माराया
उगी हा हुंदका आता गिळाया लागला आहे
मनाने सोडला आहे मुक्याने धीर हा सारा
तुझा संकेत हा तोही छळाया लागला आहे
रिकामा बैसलो आहे कशी मी वाट पाहूनी
उभा हा देह माझा का जळाया लागला आहे
<strong>डॉ. भगवान कौठेकर -
</strong>
आज वाटा छळु लागल्या
आसवांना कळू लागल्या
काय हातातल्या माझिया
दैवरेखा पळू लागल्या
छेडताना जरा सूर हा
ओळी ओळी गळू लागल्या (यांचा तांत्रिक बाबींवर जरा रागच असावा)
हाक देतो भरोशात मी
मोह माया ढळू लागल्या
जोडली मी जरी माणसे
त्वाच दोस्ती टळू लागल्या
<strong>दीपक करंदीकर -
</strong>
कसे ओठांवरी गाणे रुळाया लागले आहे?
तुझा झाल्यावरी सारे कळाया लागले आहे
उभा मी एकटा होतो तिथे आलीस तू जेव्हा
मनाचे मौन माझ्याही ढळाया लागले आहे
कशी मी पावलांमागे तुझ्या ही पावले टाकू
तुझे पाऊल माघारी वळाया लागले आहे
कशाला मी निराशेचा दिवा लावून ठेवावा?
पुन्हा काळीज आशेने जळाया लागले आहे
गडे येना, पुन्हा बोलू, पुन्हा काढू जुन्या गोष्टी
पुन्हा आयुष्य एकाकी छळाया लागले आहे
कुणी या चांदण्यारात्री स्वरांची पाजली मदिरा?
शहाणे गीत हे माझे चळाया लागले आहे
<strong>आशा पांडे -
</strong>
टाळती का लोक मजला हे कळाया लागले
शब्द माझे बाण झाले ते पळाया लागले
घाव माझ्या अंतरीचे मी न त्यांना दाविले
काय त्यांचे आज अश्रू ओघळाया लागले
देह कोमेजून गेला, संपला नाही लढा
सोसणे पाहून माझे ते जळाया लागले
शक्य नाही जीत माझी पेलणे लोकांस या
ते पहा, आता मुठींना आवळाया लागले
कोणते मी नाव घेऊ? गाव माझे कोणते?
विश्व हे माझेच आहे ते कळाया लागले
<strong>विद्यानंद हडके यांची नुकतीच प्रकाशित झालेली गझल - (मराठी गझल या स्थळावर)
</strong>
सारे वसंत मजला छळू लागले
ऐकेक पान माझे गळू लागले
कोठेच रंग नाही मनासारखा
दु:खात सौख्य आहे कळू लागले
सांगा कुणी मला मी कसा सावरु
आधारस्तम्भ सारे ढळू लागले
आता नवीन कोठे मरण राहिले
आयुष्य रोज येथे दळू लागले
हासून जीवनाशी जरा बोलता
ईर्शेत लोक सारे जळू लागले
हाका कुणास देऊ अता शेवटी
सारेच ऐनवेळी पळू लागले
<strong>इलाही जमादार -
</strong>
तोल कळीचा ढळू लागला
गुंजारव दरवळू लागला
पुन्हा एकदा आली किरणे
कोलाहल सळसळू लागला
चिरंजीव ही फुले तरी पण
रंग तयांचा मळू लागला
आठवणींचा सूर्य कसा हा
हळूहळू मावळू लागला
दिवे गूढ अन पतंग कोडे
कोण कुणास्तव जळू लागला
अर्थ तुझ्या कवितांचा उशीरा
मला 'इलाही' कळू लागला
हे भटांच्या मूळ गझलेचे काही प्रमाणात अनुकरण आहे असे वाटते का? की प्रभाव आहे असे वाटते? (मीटर बदलणे हे एक मिनिट बाजूला ठेवा.) (मला यात प्रभाव वाटतो.)
'केव्हातरी पहाटे' अन 'एवढे तरी करून जा' यांच्याही बाबतीत अशी उदाहरणे आहेत.
माझ्या व्यक्तीगत मतानुसार थांबून अनुकरणे करण्यापेक्षा किंवा प्रभावित होण्यापेक्षा न थांबून चार सामान्य गझला अन एखादी बरी गझल करणे बरे! :-))
धन्यवाद!