बाटलीतली श्रीमंती-संपदा म्हाळगी-आडकर २/५/१०

चार्लस्टन, वर्जिनियाच्या समुद्र किनाऱ्यावर आज रॉबीन एकटाच फिरत होता. सुझी आज त्याच्याबरोबर वॉकला आली नव्हती. २ दिवसांपूर्वी आलेल्या वादळामुळे, तिला कणकण आली होती. वादळानंतर समुद्र शांत दिसत होता. आपल्या गर्भितातलं त्याने बरंच काही किनाऱ्यावर रितं केलं होतं. कचरा आणि समुद्री पाचोळ्यातून अधून मधून रंगीबेरंगी शंख-शिंपले चमकत होते.

मार्क ऍंथनीचं कोणतंसं गाणं गुणगुणत, रेंगाळत रॉबीन वाळूतून चालत होता. मध्येच वाळूत आपलं नाव लिहीत होता. चमचमणाऱ्या शिंपल्यांना न्याहाळत पुढे जात होता. काही शिंपले उचलायची त्याची इच्छा होत होती. सुझीला असला कचरा अजिबात आवडत नसे. तिच्या नकळत रॉबिनने गराजमध्ये एका खोक्यात त्याच्या कचऱ्याचा संग्रह केला होता.

थोडं अंतर चालत गेल्यावर, खूप मोठं काहीतरी चमकल्याचा त्याला भास झाला. "अरे वा! एवढा मोठा शिंपला! ", असा विचार करून तो धावत जवळ गेला. काचेची काहीतरी वस्तू वाळूत रुतली होती. त्यावरून प्रकाश परावर्तित झाला होता. उत्कंठेने खणून पाहिल्यावर ती एक दारूची बाटली निघाली. "लोक कचरा करतात आणि किनाऱ्यावर नाहीतर समुद्रात टाकतात", असा विचार करून तो ती टाकून द्यायच्या बेतात असताना ती बाटली सीलबंद असल्याचं त्याच्या लक्षात आलं. त्याने ती समुद्राच्या पाण्यात धुतली तेव्हा तिच्या आत काहीतरी असल्याचं दिसलं.

****

"सुझीऽऽऽऽ, हे बघ मी काय आणलंय? ", घरी येऊन कधी एकदा सुझीला बाटली दाखवीन असं त्याला झालं होतं. तो तिला शोधत स्वयंपाकघरात गेला.
"काय? ", आपल्यासाठी फुलंतर आणली नाहीत ना म्हणून सुझी आनंदून म्हणाली. त्याने ती बाटली तिच्यासमोर ठेवली.
"हे काय? " -सुझी
"किनाऱ्यावर मिळाली. " -रॉबीन.
"तुला कितीदा सांगितलं, असा कचरा आणू नकोस. माझ्या ओट्यावरून आधी उचल तुझा कचरा. "-सुझी.
"कचरा नाहीये गं. "-रॉबीन
"तुझ्या गराजमधल्या बॉक्समध्ये ठेव. " असं म्हणून सुझी हसली. "अरे हिला कसं कळलं माझ्या बॉक्सबद्दल? ", रॉबीन चमकला.
"अग कचरा नाहीये. त्यात आहे काहीतरी. Its a bottled message! " -रॉबीन
'Bottled Message' असं म्हणाल्यावर सुझीची उत्कंठा शिगेला पोहोचली. "ओके मग ती बाटली धू आधी" -सुझी. तिचं बोलणं ऐकून रॉबिनला हुरूप आला. तो स्वयंपाकघरातल्या बेसिनकडे जाऊ लागला.
"अंम इथे नाहीऽऽऽऽ " -सुझी किंचाळली. काही न बोलता तो प्रसाधनगृहाकडे गेला. थोड्यावेळाने बाटली घेऊन परत स्वयंपाकघरात आला. टेबलावर एक स्वच्छ कपडा मधोमध ठेवून, सुझी त्याची वाट पाहत टेबलापाशी बसली होती.
"काय असेल गं आत? " -रॉबीन.
"Lets see" -सुझी.

बाटली वाईनची होती. तिच्या गडद रंगाने आतलं स्पष्ट दिसत नव्हतं. तोंडाला चामड्याची छोटी चिंधी गुंडाळली होती. त्याने अलगद ती चिंधी सोडली. आत कॉर्क घट्ट बसवलं होतं. त्याने ते ओढून काढलं. वाईनचा दर्प आला. सुझीला कसंसंच झालं पण उत्कंठेपायी ती तशीच बसून राहिली. "ह्या कापडावर ओत", म्हणाली. रॉबिननी बाटली कापडावर उलटी धरली. काही सुंदर मोती लगबग बाटलीतून बाहेर आले. "ओह मोती" -सुझी ओरडली. काही मोती घरंगळून टेबलावरून पायउतार होणार एवढ्यात दोघांनी ते झेलले.
"ब्यूटिफुल!!! हे खरे मोती आहेत. खूप जुनेही वाटताहेत. " -सुझी.
"हं" -रॉबीन. मोत्याबरोबर काही वेगवेगळ्या रंगाचे दगडही बाटलीतून बाहेर पडले. त्यांकडे बघण्यात रॉबीन गुंग होता. त्यातला एक दगड हातात घेऊन सुझी म्हणाली, "हे काय आहेत? "
"साधे दगड आहेत, वेगवेगळ्या रंगाचे. " -रॉबीन.
"कोणी दगड का ठेवेल? " -सुझी
"माहीत नाही. " -रॉबीन.
"अजून काय आहे? " -सुझी. रॉबिनने बाटली खिडकीच्या दिशेने प्रकाशात धरली.
"काहीतरी दिसतंय. लुक्स लाइक पेपर! " -रॉबीन.

"काढ काढ" -सुझी अजूनच excite झाली.
"हं" -रॉबीन.

बाटलीचं तोंड फारच अरुंद असल्याने, हात अथवा बोट घालून कागद बाहेर काढणं शक्य नव्हतं.
"I need tongs" -रॉबीन. सुझी धावत जाऊन चिमटा घेऊन आली.
"तुझे tongs? " -रॉबीन. सुझी स्वच्छतेची भोक्ती होती. तिच्या गोष्टी असल्या कचराकामाला कशी काय देतीय ह्याचं रॉबिनला आश्चर्य वाटलं.
"घे ना आता" -सुझीनं चिडवण्याकडे फार लक्ष दिलं नाही.
थोडीशी मारामारी केल्यावर कागद चिमट्यामध्ये आला.

"Careful!! फाटू देऊ नकोस" सुझीच्या सूचना चालू होत्याच.
बघता बघता २ पिवळसर कागद बाहेर आले.

"ए हातमोजे घालूयात, त्याशिवाय टच नको करायला" -सुझी.
"काही होत नाही गं" -सुझीच्या स्वच्छताधर्माचा राग येऊन रॉबीन म्हणाला.
"अरे काहीतरी इतिहासकालीन दस्तऐवज असेल" -सुझी. तिचं एकदम पटल्यासारखं रॉबीन हातमोजे घालून कागद पाहू लागला. सुझीनेही हातमोजे घातले.

"काहीतरी लिहिलंय. पण कळत नाहीये. लिपी इंग्रजी आहे, पण इंग्रजीमध्ये नाहीये! " -रॉबीन. त्याच्या हातातला कागद स्वतःकडे घेऊन सुझी पाहू लागली. आणि झटक्यात म्हणाली, "इटस जर्मन! ".

सुझी कॉलेजच्या शिक्षणानिमित्त युरोपात राहिली होती. भाषांची आवड असल्याने तिने Spanish आणि जर्मन शिकून घेतली. तिने वाचायला सुरुवात केली.

तारीख- ४ ऑगस्ट १९३८ ठिकाण- प्राग
प्रिय स्टीव्ही,
तू कसा आहेस? तुला भेटून खूप दिवस झाले. तुला झेक समजत नाही म्हणून मी जर्मन मध्ये लिहायचा प्रयत्न करत आहे. ३ महिन्यापूर्वी भेटलास तेव्हा तू हे गुलाबी कागद मला दिले होतेस आणि प्रेमपत्र लिहायला सांगितलंस, पण मला माहीत नाही प्रेमपत्र कसं लिहितात. शाळेत फक्त पत्रच शिकवलं आहे.

तू भेटून गेलास आणि काही दिवसात आम्हाला घर सोडव लागलं. सध्या आम्ही बाबांच्या ऑफिसच्या तळघरात राहत आहोत. अरे हो सांगायचं राहून गेलं बाबांचं ऑफिस बंद आहे. २ दिवसांपूर्वी बाबा दिवसाच ऑफिसातून परत घरी आले. आईने भरभर पिशव्या भरल्या. आई म्हणाली "आता आपल्याला इथे राहता येणार नाही. " मी येताना काही सामान बरोबर कोटामध्ये लपवून आणलं. त्यात हे कागदही आणले. आम्ही इकडे आलो. आईने येताना काही ब्रेड, टोस्ट आणले आहेत. इथे थोड्याफार सोयी आहेत म्हणजे दिवे, बाथरूम वगैरे. आई बाबा फरशीवरच झोपतात. माझ्यासाठी आईने एक ब्लांकेट आणलं आहे.

काल आई आली त्यामुळे पत्र अर्धवट सोडावे लागले. मला असंच अधून मधून लिहावं लागेल कदाचित. काल अंकल गोल्डबर्ग आले होते. येताना थोडं दूध आणि ब्रेड घेऊन आले. ऑफिस असल्याने त्यांना फार सामान आणता येत नाही. लोकांना शंका येते म्हणतात. ब्रेड रोझमेरी फ्लेवर्ड, अगदी माझ्या नावासारखा. ओह मी तुला सांगितलं का माझा मधलं नाव आईने रोझमेरी ठेवलंय.

बाहेर काय चाललंय काही कळत नाही. मध्येच रणगाड्यांचे, सायरनचे आवाज येत असतात. ह्या तळघराला भिंतींवर वरती झडपा आहेत. पण त्या उघडल्याने धूळ आत येते. उघडलेल्या झडपेतून कोणीतरी आत बघेल अशी आईला भीती वाटते. ती मला अजिबात बाहेर बघू देत नाही. दिवे आहेत पण ते लावता येत नाहीत. अंधारात लिहायला जड जातंय. माझं खरं अक्षर खूप चांगलं आहे. जर्मन लिहायची सवय नसल्याने लिहायला वेळ लागतो. चुका पण असतील समजून घे.

काल माझ्या हातून चुकून दिवा लावला गेला. बाबा खूप ओरडले मला. रात्रीच्या वेळी दिवा दिसला तर नाझी शोधत येतात असं काहीसं म्हणत होते. तुला माहितेय हे नाझी कोण आहेत?

अंकल गोल्डबर्ग आज परत आले होते. खूप दमल्यासारखे दिसत होते. बाबांच्या ऑफिस मधल्या कोणाला तरी पकडून नेल्याचं सांगत होते. तेव्हापासून आई नुसती रडतेय. तिला काय होतंय मला कळत नाहीये. कोण कोणाला पकडून नेतंय?

बाबा आज बाहेर गेले पण धावत पळत परत आले. दूर कुठेतरी धरपकड चालल्याचं आईला सांगत होते. आई परत रडली. "का त्रास देत आहेत हे लोक? आम्ही ज्यूंनी त्यांचं काय बिघडवलं आहे? " असं काहीसं बोलत होती. मला कळलं नाही.

गेले ४ दिवस मला बरं नव्हतं. सारखा ब्रेड खाऊन पोट दुखतंय माझं. पण पर्याय नाही. दुसरं काही शिल्लक नाहीये. अंकल गोल्डबर्ग पण खूप दिवसात आले नाहीत.

आज जरा बरं वाटतंय. मोकळ्या हवेत भरभरून श्वास घ्यावासा वाटतोय, पण बाहेर जाता येत नाहीये. मी झडप थोडीशी किलकिली केली तर ते आईच्या लक्षात आलं. मला ओरडली. पण नंतर तिने मला समजावलं. तुला माहितेय हे कोणीतरी नाझी ज्यूंना त्रास देतायेत. हिटलर म्हणून कोणीतरी माणूस आहे, तो त्यांचा मेन आहे. आईने मला विश्वासात घेऊन सांगितलं, मला एकदम मोठं झाल्यासारखं वाटतंय.

अंकल गोल्डबर्ग आज परत आले. खूप दु:खी वाटले. अजून काही ओळखीच्या लोकांना छावणीमध्ये नेल्याचं सांगत होते. त्यांना रडू येत होतं. अंकल स्वतः जर्मन आहेत त्यांना नाझींची लाज वाटत होती. त्यामुळे कदाचित! छावणीत जाणारा माणूस परत येत नाही वाटतं. त्याला मारून टाकतात बहुतेक!
मला आज खूप राग आला आहे. ही मोठी माणसं मला काही सांगत नाहीत. माझी नजर चुकवून रडणारे डोळे पुसतात. मला ह्या तळघराचा कंटाळा आला आहे. अजून किती दिवस इथे राहायचं?

आज अंकल स्टाईनगार्टन आले होते. त्यांना अंकल गोल्डबर्गन्नी पाठवलं होतं. अंकल गोल्डबर्गवर कोणीतरी पाळत ठेवतंय असं वाटतंय. त्यामुळे आता अंकल स्टाईनगार्टन मदत करणार आहेत. अंकल गोल्डबर्गन्ना काही होऊ नये. ते मला आवडतात. त्यांनी आम्हाला खूप मदत केलीय. मागच्या वेळी माझ्यासाठी चॉकलेट घेऊन आले होते. अंकल स्टाईनगार्टननी काळजी घ्यायला सांगितलंय. बाहेर युद्ध पेटलंय म्हणत होते. 'God save us! ' रणगाड्यांचे, सायरनचे आवाज चालूच आहेत.

आज मला खूप करुण वाटतंय. बाबा आज बाहेर जाऊन आले. आंट शेल्बी छावणीमध्ये गेल्याचं त्यांना कुठूनतरी कळलं. आंट शेल्बीने मला मोत्याची माळ दिली होती. ती माझ्या हातून तुटली.
बाबांनी आज मला जवळ घेऊन सगळं सांगितलंय. हे नाझी ज्यूंना मृत्यूच्या छावणीत नेऊन मारून टाकताहेत. आम्हालाही कधीपण पकडतील. मला भीती वाटली. आई बाबांशिवाय मी काय करू? मला पण मारतील का ते? मी तुला परत कधी भेटू शकणार नाही का? मला मारून टाकलं तर हे पत्र तुझ्यापर्यंत कसं पोहोचेल?

मी ठरवलंय. हे पत्र तुझ्यापर्यंत कसं पोहोचवायचं ते. अंकलनी दिलेली वाईनची बाटली, आई बाबांनी काल अखेर संपवलीय. ती मी धुवून ठेवलीय. मी ती वापरणार आहे. मी तुला परत न भेटल्यास हे पत्र माझं इच्छापत्र समज. ह्या बाटलीत तुला माझ्या माळेचे मोती मिळतील. काही दगड पण ठेवत आहे. तुला आठवतंय, तू इकडे आला होतास तेव्हा आपण पिकनिकला गेलो होतो. एल्बे नदीच्या वाळूत हातात हात घालून किती हिंडलो होतो. त्या वाळूत सापडलेले रंगीत दगड तू मला दिले होतेस. ते मी तुला परत देतेय, माझी आठवण म्हणून. आतापर्यंतच्या आयुष्यातली हीच माझी श्रीमंती मी तुझ्या नावावर करीत आहे.

आज मी पत्र संपवायचं ठरवलंय. अजून खूप लिहायचं होतं. मला तू किती आवडतोस हे तुला मी शब्दात सांगू शकत नाही.
आज अंकल स्टाईनगार्टन आले आहेत. ही बाटली बंद करून मी त्यांना एल्बेमध्ये टाकायला सांगणार आहे. ज्या नदीच्या काठावर मला तुझे प्रेम गवसले. तिच्याच पाण्याला हा हक्क आहे, माझा संदेश तुझ्यापर्यंत पोहोचवायचा. मध्ये बाटली फुटली आणि माझ्या पत्राला समाधी मिळाली तर एल्बेकाठी सुरू झालेली आपली प्रेमकहाणी तिच्या पाण्यात समाप्त होईल.

माझं प्रेम तुझ्यापर्यंत पोहोचावं ही ईश्वराकडे प्रार्थना!
काळजी घे.
तुझी आणि तुझीच,
लायली रोझमेरी लेवीन.

कागद वाचताना अश्रू कधी झरू लागले, सुझीला कळलंच नाही. पत्र संपल्यावर इतका वेळ दाबून ठेवलेला हुंदका बाहेर पडला. ती ढसाढसा रडू लागली. रॉबिनचे डोळेही पाणावले होते. त्याने हळूच सुझीला कुशीत घेतलं.

****

बाटलीचं काय करावं ह्या विचारात रॉबीन कित्येक दिवस गढलेला होता. हा विषय सुझीपाशी काढला की तिला रडू यायचं आणि दिवसाचं खोबरं व्हायचं. "हिने एवढं का मनाला लावून घेतलंय? " हे त्याला समजेना. शेवटी त्याने विषय काढला.
"सुझी ह्या बाटलीबद्दल वर्तमानपत्रात द्यायला हवं" -रॉबीन. सुझीनं चमकून बघितलं.
"हो ह्या बाटलीबद्दल लोकांना कळायला हवं. इतिहासातला हा मोठा दुवा आहे. " -रॉबीन.
"हो आणि कदाचित रोझमेरी किंवा स्टीव्ही जिवंत असतील तर त्यांना देऊन टाकू. " -सुझी. तिला परत रडू आलं.
"सुझी काय झालंय तुला? हा काय वेडेपणा आहे? " -रॉबीन.
"तिचं केवढं प्रेम होतं त्याच्यावर" -सुझी. रडणं चालूच होतं.
"हे बघ ते दोघं जिवंत असणं थोडं अवघड आहे. पण ह्या बाटलीची बातमी द्यायला तुझा होकार आहे नं? " -रॉबीन.
"हं", हो तर म्हटलं होतं पण ह्या आशेनं की रोझमेरी आणि स्टीवी जिवंत असतील तर ते संपर्क साधतील. रॉबिनने चार्लस्टन हेराल्डचा नंबर शोधून काढला.

दुसऱ्या दिवशी ही ब्रेकिंग न्यूज चार्लस्टन हेराल्डमध्ये झळकली. सगळ्या शहरात पसरली. मुलाखतीसाठी घरचा फोन सारखा खणखणत होता. सकाळपासून लोकांच्या प्रश्नांची उत्तरं देऊन रॉबिनला थकवा आला होता. सुझी फोनवर बोलणं शक्य नव्हतं. रोझमेरीच्या पत्राने ती फारच उदास झाली होती. त्यातून सकाळपासून तोच विषय चालू होता. आशा फक्त एकच की कोणीतरी संपर्क करेल.

१५ दिवस झाले. अजून कोणीही बाटलीसाठी संपर्क केला नव्हता. बाटली संबंधित कोणीही व्यक्ती पुढे आली नव्हती. नाझींच्या मृत्यू छावणीत रोझमेरीचा अंत झाल्याचं रॉबिनने मनाशी पक्कं केलं होतं. पण स्टीव्हीचं काय? तो कुठे आहे? आहे का... का..?
बाटलीकडे पाहून सुझीला अजूनच नैराश्य येत होतं. त्याने राष्ट्रीय ऐतिहासिक संग्रहालयाला संपर्क करायचं ठरवलं.

राष्ट्रीय ऐतिहासिक संग्रहालयाने बाटलीची सत्यता पडताळून पहिली. सर्व कसोट्यांवर पार झाल्यावर, संग्रहालयाने पत्रकार परिषदेत मोठी घोषणा केली. रोझमेरीची बातमी देशाच्या सर्व छोट्या मोठ्या वर्तमानपत्रात, टीव्ही वाहिन्यांवर दिसली. बाटलीच्या हस्तांतराचा दिवस ठरला. ह्या प्रक्रियेमध्ये सुझीने कोणताही सक्रिय भाग घेतला नाही.

****

रविवारी सकाळी सुझी pancakes बनवत होती. रॉबिनला pancakes खूप आवडत. तेवढ्यात फोन वाजला. तिला त्याचा राग आला. pancakes चा सोनेरी रंग तिला हवा तसा आला नाही की तिला राग येई. फोनच्या नादात तिचे pancakes अनेक वेळा जळले होते. तणतणत तिने फोन उचलला.
"Hello सुझी and रोबिंज होम" -सुझी
"Hello, कॅन आय स्पीक टू रॉबीन जेफरसन प्लीज? " -दुसरीकडून स्त्रीआवाज आला.
"शुअर, मी त्याची बायको बोलतेय. कोण बोलतंय? " -सुझी.
"माझं नाव मेरीडीथ कार्टर. मी तुमच्या बाटलीबद्दल वर्तमानपत्रात वाचलं. त्याविषयी बोलायचं होतं. " -स्त्रीआवाज. तेवढ्यात रॉबीन जिना उतरून स्वयंपाकघरात आला. तो आल्यावर सुझीने फोन ध्वनिक्षेपकावर टाकला.
"बोला. " -सुझी.
"मी वेन, न्यू जर्सी मधून बोलतेय. माझ्याबरोबर माझी आजीही राहते. तिचं नाव लायली अडॅम्स. ती पूर्वाश्रमीची लायली लेवीन आहे. " -मेरीडीथ.
ते ऐकून सुझी तिथेच थिजली. तिला काय बोलावं कळेना. आनंदाने डोळे विस्फारून ती रॉबिनकडे पाहू लागली.
"Hello.. कोणी आहे का? " -मेरीडीथ.
"हो हो, मी रॉबीन, तुमच्या दोघींचं बोलणं मी ऐकलं. " -रॉबीन. पुढचा बराच वेळ फोनवर बोलण्यात गेला. सुझी तिथेच निःशब्द उभी होती. तव्यावरचे pancakes केव्हाच करपले होते.

****

एअरपोर्टवर वेळेत पोहोचायचं होतं. वाटेत १ काम करून जायचं होतं. रॉबिनला सुझीचा राग आला. "तुला आयत्या वेळेस कसं सुचतं गं सगळं? आधी का प्लॅन केलं नाहीस? " त्याचे प्रश्न सुरू झाले. "थांब रे २ मिनिटांचं काम आहे. ". Mall मध्ये जाऊन आपलं २ मिनिटांचं काम १० मिनिटांत पूर्ण करून सुझी परत आली. ती आज खूपच उत्साहात होती. रॉबिनला ते जाणवत होतं.

****

दारावरची बेल वाजली. मेरीडीथने हसून स्वागत केलं. रॉबीन आणि सुझी आत आले. शुभेच्छांची देवाण घेवाण झाली. सुझीची नजर कोणाला तरी शोधत होती. मेरीडीथला ते जाणवलं. ती दोघांना बेडरूममध्ये घेऊन गेली. कोणीतरी आरामखुर्चीत बसलं होतं.
"नॅना" मेरीडीथने हाक मारली. गुलाबी रंगाचा झगा घातलेली, सुरकुतलेल्या चेहऱ्याची एक नव्वदीतली सुंदर आजी बसली होती. तिचे पांढरे शुभ्र दाट केस फारच सुंदर दिसत होते.
"अग तुला भेटायला बघ कोण आलंय" -मेरीडीथ. आपले थकलेले बारीक डोळे अजूनच मिचमिचे करून आजी रॉबीन आणि सुझीकडे पाहू लागली.
"कोण? " -आजी
"मी सुझी आणि हा माझा नवरा रॉबीन", असं बोलत सुझी नकळत आजीच्या पायाशी जाऊन बसली.
"ओह बरं मी लायली" -आजी.
"मी तुम्हाला नॅना म्हणू? " -सुझी
"म्हण की तू मला मेरी सारखीच" -आजी.
"तुम्ही हिचं नाव ठेवलं का? तुमच्या नावावरून? रोझमेरीवरून मेरीडीथ? " -सुझी. आजीला आश्चर्य वाटलं. सुझी पिशवीतून बाटली, पत्र, दगड काढून आजीच्या हातात देऊन म्हणाली, "तुमच्या स्टीव्हीच्या आठवणी आणल्यात मी. "
ते सगळं पाहून आजीच्या डोळ्यात पाणी आलं.
"स्टीव्ही... माझं पाहिलं प्रेम.. तो पंधरा वर्षांचा मी दहाची.... हे पत्र माझं पाहिलं प्रेमपत्र. ह्या सगळ्या आठवणी माझ्या पहिल्या प्रेमाच्या.. बाबांची वाईनची बाटली फुटली नाही तर.. तुम्हाला कुठे सापडली? " -आजी
"चार्लस्टन वर्जिनिया. अमेरिकेच्या समुद्र किनाऱ्यावर" -रॉबीन.
"मी तर जर्मनीत नदीत सोडण्यासाठी दिली होती. " -आजी
"पण नॅना रोझमेरी तुम्ही इकडे कश्या आलात? " -सुझी
"वाचले... मृत्यूच्या छावणीत पोहोचले होते.. पण वेळ आली नव्हती. सगळ्या मुलांना पालकांपासून वेगळं केलं नाझींनी. त्या दिवशी मी माझ्या आईला शेवटचं पाहिलं.... " -आजी. सुझी आणि मेरीडीथला रडू आलं.
"सगळ्या मुलांना ४ दिवस एका चेंबर मध्ये बंद केलं. खूप थंडी होती. माझ्या बरोबरची खूप मुलं दगावली बिचारी. माझ्या आईने माझ्या कोटात २ बनपाव लपविले होते. ते खाऊन मी दिवस काढले. चौथ्या दिवशी मला एकटीलाच चेंबर मधून बाहेर काढलं. नाझी सैनिक मला लांब कुठेतरी एका ऑफिसात घेऊन गेले. कुठे ते मला कळलं नाही. काहीतरी कागदपत्रांवर माझे अंगठे घेतले आणि मला परत ऑफिसच्या बाहेर घेऊन आले. बाहेर अंकल गोल्डबर्ग उभे होते. त्यांना पाहून मी धावत सुटले. जवळ जाऊन त्यांना मिठी मारली. काही बोलण्याइतका माझ्यात त्राण नव्हता. मी त्यांना अंकल म्हणणार एवढ्यात त्यांनी माझं तोंड दाबलं व उचलून मला गाडीत घातलं" -आजी.
"मग पुढे काय झालं? " -रॉबीन.

"अंकलनी नाझींना मी त्यांची मुलगी असल्याचं सांगितलं होतं. माझ्या आई बाबांनी फक्त माझा सांभाळ केल्याने मी जन्माने ज्यू नाही असं खोटं सांगितलं त्यांनी. अंकलवर विश्वास ठेवून मला सोडण्यात आलं होतं. " -आजी
"वाव" -तिघांच्या तोंडातून एकाचवेळी बाहेर पडलं.
"अंकलनी माझा मुलीप्रमाणे सांभाळ केलं. त्यांच्या कुटुंबाबरोबर ते मला अमेरिकेत घेऊन आले. त्यांचे उपकार मी कधीच विसरणार नाही. इकडे माझे जीवनच बदलून गेले" -आजी.
"ओह वाव" -रॉबीन
"आणि स्टीव्ही? तो भेटला परत? " -सुझी.
"नाही.. पण आज भेटला तुमच्यामुळे.. परत" -आजी. सगळे रडत हसू लागले. आजी हातातल्या वस्तूंकडे पाहू लागली.
"माझे मोती मिळाले का तुम्हाला? मी बाटलीतच ठेवले होते. " -एकदम काहीसं आठवल्यासारखं आजी म्हणाली.
"हो आंट शेल्बीने दिलेले ना? "- असं म्हणत सुझीने हसत पर्समध्ये हात घातला. एक डबी काढून तिने आजीच्या समोर धरली.
आजीला आश्चर्य वाटलं. डबी उघडून तिने एक मोत्याची माळ बाहेर काढली.
"नॅना, तुमचे मोती मी परत ओवून आणलेत पण कधीही सुटू नयेत म्हणून" -सुझी. येता येता सुझी mall मध्ये थांबण्याचं प्रयोजन आता रॉबिनला कळलं होतं. आजीच्या डोळ्यात पाणी आलं.

"काय झालं नॅना? " -मेरीडीथ.
"खाऱ्या पाण्याचं ऋण फेडतेय. " -असं म्हणत रोझमेरी आजी हसली. तिला हरवलेलं सगळं नव्याने गवसलं होतं. तिच्या आठवणी समृद्ध झाल्या होत्या आणि ती नव्याने श्रीमंत!

सगळे खूश होते. रॉबिनने बाहेर जाऊन संग्रहालयाला फोन केला व बाटलीच्या हस्तांतरास नकार कळविला.

-समाप्त.