मेघदूत -१

कश्चित् कान्ताविरहगुरुणा स्वाधिकारात्प्रमत्त:।
शापेनास्तङ्गमितमहिमा वर्षभोग्येण भर्तु:।
यक्षश्चक्रे जनकतनयास्नानपुण्योदकेषु 
स्निग्धच्छायातरुषु वसतिं रामगिर्याश्रमेषु ॥१॥
 कुबेराकडे सेवक म्हणुनी एक यक्ष होता
करि बागेचे रक्षण ऐसा हुकुम तया होता
सोडुनि जागा गेला काही काळ नि त्यावेळी
ऐरावत इंद्राचा येउनि बागेला उधळी
संतापे मग कुबेर त्याला शाप असा देई
वर्षासाठी सोडुनि भार्या रामगिरी जाई 
असा यक्ष निष्प्रभ झालेला आश्रमात राही 
सीतास्नाने उदक जेथले पवित्र ते होई ॥१॥
तस्मिन्नद्रौ कतिचिदबलाविप्रयुक्त: स कामी
नीत्वा मासान् कनकवलयभ्रंशरिक्तप्रकोष्ठ:।
आषाढस्य प्रथ(श)मदिवसे मेघमाष्लिष्टसानुं
वप्रक्रीडापरिणतगजप्रेक्षणीयं ददर्ष ॥२॥ 
कान्तेच्या विरहात झुरे तो काही मासात
वाळे इतका सुवर्णकंकण हाती ना ठरत 
पर्वत शिखरी आषाढाच्या प्रथम दिनी पाही
मेघ जसा की प्रचंड हत्ती हुदडत हा राही  ॥२॥
तस्य स्थित्वा कथमपि पुर:कौतुकाधानहेतो:
अन्तर्बाष्पश्चिरमनुचरो राजराजस्य दध्यौ।
मेघालोके भवति सुखिनोऽप्यन्यथावृत्ति चेत:
कण्ठाश्लेषप्रणयिनि जने किं पुनर्दूरसंस्थे॥३॥
कसातरी जाऊनि पुढे त्या चित्ता वेधून
घेई त्याच्या कुबेरसेवक कण्ठा दाटून
विकल हृदय जरि मेघा बघुनी हो आनंदास
जयास प्रियजन अधीर असती मिठीत घेण्यास॥३॥
प्रत्यासन्ने नभसि दयिताजीवितालम्बनार्थी
जीमूतेन स्वकुशलमयीं हारयिष्यन् प्रवृत्तिम्।
स प्रत्यग्रै:कुटजकुसुमै: कल्पितार्घायतस्मै
प्रीतप्रीतिप्रमुखवचन स्वागतं व्याजहार ॥४॥
पुढे सखीच्या जिवा आसरा श्रावणात व्हावा
मनात म्हणुनी मेघाहाती निरोप धाडावा
ताजी पुष्पे कुटज तयाला देण्या अर्घ्यासी
वेची आनंदे अन बोले स्वागतवचनासी॥४॥
धूमज्योति: सलिलमरुतां संनिपात: क्व मेघ:
सन्देशार्था: क्वपटुकरणै:प्राणिभि: प्रापणीया:।
इत्यौत्सुक्यात् अपरिगणयन् गुह्यकस्तं ययाचे 
कामार्ता हि प्रकृतिकृपणाश्चेतनाचेतनेषु ॥५॥
धूमाग्नी अन् पवन जलाचा संगम मेघ कुठे
वार्ता देणे मनुजा समुचित कार्य आणि कोठे 
उत्कंठित यक्षा हे नुमजे प्रार्थित त्या वाचे 
कामार्तांना भान कोठले जड नि चेतनाचे ॥५॥ 
जातं वंशे भुवनविदिते पुष्करावर्तकानां 
जानामि त्वां प्रकृतिपुरुषं कामरूपं मघोन:।
तेनार्थित्वं त्वयि विधिवशाद्दूरबंधुर्गतोऽहं
याञ्चामोघा वरमधिगुणे नाधमे लब्धकामा ॥६॥
येशी जन्मा प्रसिद्ध कुल जे पुष्कर आवर्तक
इंद्रांचा तू सुहृद तयाच्या दासांचा नायक  
दुर्दैवाने स्वजन विरहि मी, प्रार्थि तुला रावा  
अधम सम्मतीहुनि श्रेष्ठांचा नकारही बरवा॥६॥
संतप्तानां त्वमसि शरणं तत् पयोद प्रियाया:
सन्देशं मे हर धनपतिक्रोधविश्लेषितस्य ।
गन्तव्या ते वसतिरलका नाम यक्षेश्वराणां
बाह्योद्यानस्थितहरश्चंद्रिकाधौतहर्म्या॥७॥
अससि आसरा संतप्तांचा, प्रियेस मम देई
निरोप जलदा, कुबेरक्रोधे जो आहे विरही
नगरी अलका यक्षेशाची जाइ सौध तेथ
उद्यानी शिवशिरच्चंद्रिका प्रभा पसरवीत ॥७॥  
त्वामारूढं पवनपदवीमुद्गृहीतालकान्ता:
प्रेक्षिष्यन्ते पथिकवनिता: प्रत्ययादाश्वसन्त्य:।
कं संनद्धे विरहविधुरा त्वय्युपेक्षेत जायां
न स्यादन्योऽप्यहमिव जनो य: पराधीनवृत्ति:॥८॥
केश आपले उचलुनि हातावरि पथी वनिता
वातारूढा पाहुनि तुज ये धीर तयां चित्ता
येता तू वद कोण विरहि सोडून स्वपत्नीस
राहतील मजपरी न असता पराधीन खास ॥८॥
मंन्दं मन्दं नुदति पवनाश्चानुकूलो यथा त्वां
वामश्चायं नदति मधुरं चातकस्ते सगन्ध:।
गर्भाधानक्षणपरिचयान्नूनमाबद्धमाला:
सेविष्यन्ते नयनसुभगं खे भवन्तं बलाका॥९॥      
हलके हलके सुखकर वायू वाह्त तुज मार्गी
चातक करती मधुर नाद तव संगे वामांगी
वेळ मीलनाची हे जाणुन उडति अंतराळी
सुरेख तुझिया संगे बगळ्या करोनिया ओळी ॥९॥
तां चावश्यं दिवसगणनातत्परामेकपत्नीं
अव्यापन्नामविहतगतिर्द्रक्ष्यसि भ्रातुजायाम्।
आशाबन्ध: कुसुमसदृशं प्रायशो ह्यंगनानां
सद्य:पाति प्रणयि हृदयं विप्रयोगे ऋणद्धि ॥१०॥
मार्ग संपता खचित पाहशिल बंधूपत्नीस
पतिव्रता ती जीवा धरुनी मोजुनिया दिवस
प्रेमी स्त्रीचे हदय विरहि ते जणु कोमल फूल  
जाइल गळुनि परि आशेला धरुन राहील      ॥१०॥
मूळ श्लोक जाड अक्षरात लिहिले आहेत.