आशय---- वासरात लंगडी गाय शहाणी

     हिंदी----अंधो में काना राजा
              कोईरी(अशिक्षीत शेतकरी) के गांव में धोबी पटवारी(मुखिया)
              जहां रुख नहीं बिरिख(वृक्ष), वहां रेंड(एरंड) ही महापुरुख
              सौ कौओं में बगला नरेस
              सौ नकटो में एक नाकवाला नक्कू(सुंदर)
    पंजाबी---उजडे बागां दे गाल्हड (खार) पटवारी
    काश्मिरी--अन्यन् मंज् कान्य स्वंदर(आंधळ्यांमध्ये काणी सुंदर)
    मराठी----आंधळ्या गायीत लंगडी गाय प्रधान
               ओसाड गावी एरंड बळी
               गावढ्या गावात गाढवी सवाशीण
               घोंगड्यात पासोडा सरदार
    गुजराती--नहीं झाड, त्यां राजा ताड
    बंगाली----अंधेर देशे काना राजा
                उजाड बने शियाल (कोल्हा) राजा
                नेई देशे एरंड गाछ, नेई बने खटाश बाघ
                (वृक्षहीन गावात एरंडच वृक्ष आणि ओसाड अरण्यात मांजरच वाघ)
    संस्कृत----निरस्तपादपे देशे एरंडोऽपि द्रुमायते

    आशय----उथळ पाण्याला खळखळाट फार
                 
     हिंदी-----अधजल गगरी छलकत जाय
                ओछा पात्र उबलता है
                कडाकड बाजे थोथे बांस
                खाली बासन घणा खडखडावै(राजस्थानी)
                छूछी हांडी बाजे टनटन
                थोथा चना बाजे घना
                बडे बिखौ बिखधर चले सीस नवाए, थोडे बिखौ बिच्छू चलत दुम अलगाए
                (जहाल विषारी साप नतमस्तक होऊन जातात.थोडेसे विष असलेला 
                 विंचू शेपटी उंचावून चालतो.)
      पंजाबी---कहो कबीर छूछा(रिकामा) घट बोले, भरिआ होवे सो कब ना डोले
      मराठी----अर्दकुडा कळसो हायसुळता(गो.)
                 अपुऱ्या घड्याला डबडब फार
                 अल्प मनुष्य कोपे, लहान भांडे लवकर तापे
                 उथळ पाण्याला खळाळी फार आणि दुबळ्या माणसाला बढाई फार
                 पोकळ वाशांचा आवाज मोठा
                 पोलॅ पण्साक् पांख चढ(कच्च्या फणसाला चीक फार)(गो.)
                 विचाराची तूट तेथे भाषणाला ऊत.
                 शब्दांचा सुकाळ तेथे बुद्धीचा दुकाळ
    गुजराती----खोखरां वासण खखडे घणा
                 ठालो(पोकळ) चणो ने वागे घणो
     बंगाली----अल्प जलेर तितो पुंटि, तार एत फटफटि
                 (उथळ पाण्यातही पुंटि म्हणजे लहान मासोळी फार बागडते.)
                 आकाठी नायेर साज बेशी( निकृष्ट लाकडाच्या नावेची सजावट उत्तम)
                 आधभरा कलसीर (कळशी) ढकढकानि बेशी
      उडिया----तुच्छा माठिआर शब्द बेशि (रित्या माठाचा आवाज फार)
      संस्कृत---अङ्गुष्ठोदकमात्रेण शफरी फुर्फुरायते
                 (अंगठाभर पाण्यातही शफरी मासोळी इकडून तिकडे बागडत असते.)
                
                 अल्पोदकश्चलत्कुंभो ह्यल्पदुग्धाश्च धेनव:
                 अल्पविद्यो महागर्वी कुरुपी बहुचेष्टित:
                 ( थोडेसेच पाणी असलेला कुंभ अधिक उसळतो. थोडे दूध देणाऱ्या   
                   गायी अधिक चपल असतात. थोड्याश्या ज्ञानाने माणसाला गर्व
                   होतो आणि कुरूप माणूस अधिक अंगविक्षेप करतो.)

    आशय----भल्या भल्यांनाही जे शक्य नाही ते करू पाहणाऱ्या अतिसामान्यांची खिल्ली उडवणाऱ्या म्हणी
                
    
    हिंदी----उंट,घोडा, भस गएल, गधा पूछे," कितना पानी"
              (उंट, घोडा वाहून गेले आणि गाढव ठाव विचारते.)
              नोन के पुतरा चलल समुद्दर थाहे
              (मिठाचा पुतळा समुद्राचा ठाव घ्यायला निघाला)
               बडे बडे नाग पडे, ढोंढ (छोटे, बिनविषारी साप) मांगे पूजा
               देवती अपने दिन भरे लोग मांगे परचार
               (देव स्वत: संकटात आहे आणि भक्त त्यांच्या इच्छा पुरवण्याचा  
                 लकडा लावतात.)
    मराठी----पायलीची सामसूम, चिपट्याची धामधूम (चिपटा म्हणजे छटाक)
               भले भले गेले गोते खात, झिंझुरटे म्हणे माझी काय वाट?
               सख्ख्या सासूला दिली लाथ, चुलत सासूचा कापला कान,
               तिथे मामे-सासू मागते मान.
               हजाराचा बसे घरी, दमडीचा येरझाऱ्या घाली.
    आसामी---भाल भाल घोंराइ नापाय घांह, बटुआ घोंराइ बिचारे माह 
               (भल्या भल्या घोड्यांना मिळत नाही चारा आणि तट्टू मागते चणे.)
     उडिया---शिळ शिळपुआ गगने उडुछंति, शिमिळि तुला कहुछि मते रख
               ( पाटा, वरवंटा आकाशात उडत आहेत आणि कापसाचा बोळा 
                म्हणतो,"मला वाचवा". )
     संस्कृत---महागजा: पलायंते मशकानां तु का गति: 
                ( जिथे हत्ती पळत सुटले आहेत तिथे डासांची काय पत्रास ?)

श्री. विश्वनाथ नरवणे यांच्या 'भारतीय कहावत संग्रह' मधून या म्हणी घेतलेल्या आहेत.

                                                  वैशाली सामंत.