खरे तर खुप लोकांना रुपयाच्या अवमुल्यनाचा, विनीमय दराचा त्यांच्या दैनंदिन जीवनावर काय परिणाम होतो हे समजत नाही. कित्येक जण ते जाणुन पण घेवु इच्छित नाहीत. अर्थव्यवस्था, व्यापार, चलन वगैरे शब्द ऐकल्यावर ते घाबरतात किंवा आपली शिक्षणव्यवस्थाच इतकी भुक्कड आहे कि या गोष्टींचा कुणी विचारच करु नये अशी तजवीज करण्यात आलेली दिसते.

थोडेसे गणिताचा आधार घेवुन आपण बघुया आपल्याला काही समजते का‍?

समजा आपण गृहीत धरुया की, १ डोलर म्हणजे ५०० रुपये

या परिस्थितीत जवळ जवळ सर्वच गोष्टी निर्यात केल्या जातील. कारण निर्यात अतिशय फायदेशीर राहील. सर्वसामान्य माणसांना काहिच उपलब्ध होणार नाही. अगदी भाजीपाल्या पासुन चैनीच्या वस्तु अतिशय महाग होतील. अशा परिस्थितीत १ लिटर पेट्रोल ५००-७०० रुपयांच्यापेक्षा अधिक किमतीला पोहोचेल तर एक ग्राम सोने घेणे म्हणजे जीवावर बेतेल.

आपल्या जवळिल सर्व साधनसामुग्री आपण निर्यात करु तसेच आपले सर्व मनुष्यबळ हे अमेरिकेची (किंवा तत्सम इतर कोणत्याही देशाची) सेवा करीत असेल. त्यांच्या सुखसोयींसाठी आपण झटत असतांना ते आपल्याला डोलर्स देतील. कमी पडल्यास छापुन देतील. थोडक्यात जुन्या काळातील गुलामगिरीच कारण आपण काही त्यांच्याप्रमाणे समृद्ध ( लक्षात घ्या मी समृद्ध म्हणतोय पैसेवाले नाही) होवुच शकत नाही कारण आलेला सर्व पैसा खर्च होवुन जातो.

याचे आपण जर नीट विचार केला तर पुणे व बंगलोर या शहरांनी काय कमावले व काय गमावले याचा लेखाजोखा मांडला तर सुज्ञ माणसाच्या सहज लक्षात येइल. पैसे येतात पण समृद्धी, श्रीमंती दुर जाते. नुसताच पैशाचा नंगानाच. मी नैतिक अधःपतन (विवाहबाह्य, व्यावसायिक, सामाजिक, कौटुंबिक, वैयक्तिक इत्यादी) यांच्याबद्दल सवडीने लिहील, पण याबद्दल तुम्हाला माहिती नाही असे मला वाटत नाही. ब-याच आयटी मधील तथाकथित कंपन्या कमी माणसे प्रोजेक्ट वर दाखवुन प्रत्यक्षात जास्त माणसे राबवुन वेळेवर कामे केल्याचा आव आणतात तर काही कमी माणसे ठेवुन जास्त माणसांचा मेहनताना घेतात. हे सुद्धा एक प्रकारचे अधःपतनच होय. असो.

आता आपण दुसरी बाजु तपासुया.

आपण असे समजु की, १ डोलर म्हणजे १ रुपया !

आता आपण निर्यात करण्यापेक्षा आयातच करणार.
कारण साहजिकच आहे १ लिटर पेट्रोल १ रुपयापेक्षा स्वस्त
१ तोळे सोने १०० रुपयापेक्षा कमी पैशात
२५० रुपयात संगणक तर २००० रुपयापेक्षा कमी खर्चात अमेरिका जावुन येवुन खावुन पिवुन! वा!

पण आता तुम्ही काहीच निर्यात करु शकत नाही. हो पण जर तुमचे उत्पादन, तुम्ही देत असलेली सेवासुविधा जर अत्युत्कृष्ट दर्जाची असेल तर मात्र तुम्ही काहीही करु शकता. लक्षात घ्या तुम्ही म्हणाल ती पुर्व होवु शकते.

अमेरीका खुप गोष्टी आयात करते. अगदी वेड्यासारखी आयात करते. त्यांच्या आयात निर्यातीतील फरक खुप मोठा आहे. सर्व जगाला export oriented economy निर्यातीभिमुख अर्थव्यवस्थेचे डोस पाजणारी अमेरीका व अमेरीकन अर्थशास्त्रज्ञ ह्याबाबतीत मुग गिळुन गप्प बसतात कारण हा सर्व त्यांनी जगाला फसविण्यासाठी केलेला एक अतिशय थंड डोक्याने केलेला कावा आहे. सर्व जगाला सांगुन की एक्स्पोर्ट मुळे तुमची इकोनोमी सुधरेल. तुमच्या लोकांची स्थिती सुधारेल वगैरे वगैरे.

पण नीट विचार केला तर असे दिसते की हे सर्व साधनसामुग्री, मनुष्यबळ स्वस्तात अमेरिकेला मिळाले त्यामुळे ते श्रीमंत झाले. असे वर्षानुवर्षे केले गेले. त्यांचे जीवनमान समृध्द झाले. आणि आपले ? विषमतेची दरी, बिघडलेली तरुण पिढी, माजलेले नवश्रीमंत आणि देखभाल करणारे कुणीही नसल्याने एकाकी आयुष्य कंठणारे वृद्ध !

स्वस्त आयातीमुळे लोकांचे जीवनमान सुधारते. निर्यातदारांना त्यांच्या कामात गुणवत्ता आणावी लागते, जे केवळ चलन फरकावर जगतात ते नामशेष होतात.

आपण केवळ कापड, खनिज, अशा पदार्थांच्या निर्यातीवर अवलंबुन न रहाता ही नैसर्गिक संपत्ती आपल्या लोकांसाठी ठेवुन संगणक आज्ञाप्रणाली विकसन इत्यादी गोष्टीच फक्त निर्यात कराव्या. रुपयाचे मुल्य काही झाले तरी संगणक आज्ञाप्रणाली विकसन क्षेत्राला कमी धक्का लागेल कारण उपलब्ध पर्याय कमी आहेत. बीपीओ, कोल सेंटर ची आपण काळजी करु नये.

रोज वडापाव खावुन भुक भागविणा-या बांधवांना एकवेळचे का होइना पोटभर मिळावे ....
समृद्ध जीवन सर्वांना मिळावे....
बिघडलेले कौटुंबिक स्वास्थ्य परत मिळावे....
सर्वसामान्यांचे आयुष्य चांगले व्हावे असे वाटत असेल तर..... १ डोलर = १ रुपयाला पर्याय नाही.

माझी वैयक्तिक इच्छा ५० डोलर = १रुपया

जय हिंद