आपण घाईघाईनं आवरून घराबाहेर पडतो. विशिष्ट वेळेत आपल्याला कुठेतरी पोहोचायचं असतं. दवडायला एक मिनिटही हाताशी नसतं. सुदैवानं कोपऱ्यावरच एक सोडून दोन रिक्षा दिसतात. आपण तिथे पोहोचण्यापूर्वी त्या रिक्षांना दुसरं कुणीही बोलवत नाही. त्यामुळे दुप्पट घाई करून आपण तिथे जाण्याचं सार्थक होतं. रिक्षावाला आपण सांगितलेल्या ठिकाणी ताबडतोब यायला तयार होतो. आपल्या चेहेऱ्यावर तिप्पट आनंद झळकायला लागतो. आपण सुटकेचा निःश्वास टाकून रिक्षात बसतो... सुख सुख म्हणजे तरी दुसरं काय असतं हो? उपलब्ध सार्वजनिक वाहनानुसार या प्रसंगातले तपशिल थोडेफार इकडे-तिकडे होतील इतकंच!
बसस्टॉपवर पोहोचलं की जास्तीत जास्त पाच ते दहा मिनिटांत बस यावी, बसमध्ये थोडीफार गर्दी असली तरी हरकत नाही, व्यवस्थित उभं रहायला मिळालं तरी पुष्कळ आहे किंवा टॅक्सीवाल्यानं अजिबात खळखळ न करता आपण म्हणू त्याठिकाणी यायला लगेच तयार व्हावं... इतक्याच तर माफक अपेक्षा असतात आपल्या! पण आपल्यासारख्या साध्याभोळ्या, गरीब बिचाऱ्या मध्यमवर्गीय माणसांच्या नशिबी हे असं सार्वजनिक-वाहन-सुख फार अभावानंच येतं. तरी कधीकधी आपल्या पदरातही अनपेक्षितरीत्या असं एखादं दान पडतं की अगदी आनंदानं गदगदून, गलबलून जावं! असा गदगदून जाण्याचा प्रसंग नुकताच माझ्यावर आला. म्हणजे, ते अनपेक्षित दान तसं प्रत्यक्षात माझ्या नवऱ्याच्या पदरात पडलं पण त्यानं मीच जास्त गलबलून गेले!

झालं असं की नवऱ्याला ऑफिसच्या कामानिमित्त परगावी जायचं होतं. येताजाता विमानप्रवास, तिथली राहण्याची व्यवस्था वगैरे सगळी बडदास्त ऑफिसतर्फे केली गेलेलीच होती. त्याबाबतीत हयगय नाही! फक्त, नेहेमीप्रमाणे, निघायच्या दिवशी दिवसभर ऑफिसचं काम उरकून मग रात्री उशीरा प्रवासाला सुरूवात होईल अशी तजवीज केली गेलेली होती. थोडक्यात, विमानाची वेळ रात्री दहाची होती. त्याआधी दीड तास विमानतळावर पोहोचायचं म्हणजे साडेआठ आणि त्याआधी तासभर घरातून निघायचं म्हणजे साडेसात! आमच्या घराजवळ दिवसाच टॅक्सी मिळण्याची मारामार; त्यात अंधार पडल्यावर तर विनातक्रार, प्रेमानं विमानतळावर नेऊन सोडणारा कुठला माई का लाल (की काळा-पिवळा??) सापडणार! या सगळ्याची आगाऊ कल्पना आल्यामुळे नवऱ्यानं जवळच्या(च) टॅक्सीस्टँडवर (जो दोन कि. मी. दूर होता) मी त्याला नेऊन सोडावं यासाठी तजवीज करायला सुरूवात केली; मला कारऐवजी स्कूटीची सवलतही देऊ केली आणि वर ‘तुलाच ट्रॅफिकमध्ये जास्त वेळ अडकायला होणार नाही ना’ ही मखलाशी! जणू मी या गोष्टीला दोन चाकांवर आणि एका पायावर तयार होणार होते! मी पण त्याची ही असली मागणी धुडकावून लावण्याचा माझा जन्मसिद्ध हक्क बजावायला लगेच सुरूवात केली.
दरम्यान, आमच्या दोघांच्याही सुदैवानं (ते सुदैव वगैरे नंतर ठरलं अर्थात!) ऑफिसमधल्या कुणीतरी ‘कॉल अ टॅक्सी’चा पर्याय सुचवला. आता बायकोच्या मिनतवाऱ्या कराव्या लागणार नाहीत या आनंदातच नवरा त्यादिवशी घरी आला आणि विजयी मुद्रेनं त्यानं मला तो पर्याय सांगितला. टॅक्सीला ‘कॉल’ तर नेहमीच करावं लागतं, मग आता हा काय नवीन प्रकार? मी बावळट चेहेऱ्यानं बघत राहिले. ही माहिती ऐकताना ऑफिसमध्ये आपला चेहरा जसा झाला होता अगदी तस्साच बायकोचाही कसा झाला ही शंका स्वतःच्या चेहऱ्यावर येऊ न देता नवऱ्यानं त्या टॅक्सीसेवेचं ऑफिसमधलं एक जुनं माहितीपत्रक माझ्यापुढे नाचवलं.
त्यावर एका पंचरंगी पोपटाप्रमाणे रंगवलेल्या कारचं चित्र होतं. ही टॅक्सी? इतकी रंगीबेरंगी? वास्तविक, टॅक्सी म्हटलं की तिचा काळा-पिवळा रंग डोक्यात इतका पक्का बसलेला असतो की तिच्यावर तिसरा रंग चुकून जरी दिसला तरी रस्त्यात ट्रॅफिक-पोलीस शिट्टी वाजवून ती टॅक्सी बाजूला घ्यायला लावेल आणि चिरीमिरी मागेल असं वाटतं... आणि या चित्रातल्या गाडीला टॅक्सी म्हणायचं?? माझं गलबलून येणं तिथेच सुरू झालं!
ते रंगीत वाहन ‘कॉल’ करण्यासाठीचा फोन नंबर खाली दिलेला होता. सोबत त्यांच्या वेबसाईटचं नावही होतं. मग काय! रिकामा सर्फर, लिंकवर क्लिक करी! मी दुसऱ्या दिवशी लगेच ती वेबसाईट उघडली. तर पार्श्वभूमीला तोच - पंचरंगी पोपटाचा रंग! तो रंग नसेल तर त्यांच्या वेबसाईटला कुणी ओळख देणार नाही अशी खात्री असेल बहुतेक त्यांची. ‘सगळे ग्राहकांना आकर्षित करायचे धंदे’ असं मनाशी म्हणत मी माहिती वाचायला सुरूवात केली. आम्हीच कसे सर्वोत्तम, तुम्ही आमच्याच सेवेचा कसा फायदा घेतला पाहिजे वगैरे नेहेमीची पालुपदं हजर होतीच. पण त्यापुढच्या ‘टॅक्सीतच मूलभूत सेवासुविधा पुरवल्या जातील’ या वाक्यासरशी माझा चेहरा पुन्हा एकदा बावळट झाला! चित्रातल्या टॅक्सीचा आकार तर सर्वसाधारण चारचाकीसारखाच दिसत होता. मग लांबच्या प्रवासात मोठी बसही जिथे प्रवाश्यांना ‘मूलभूत सेवासुविधा’ पुरवण्यासाठी वाटेत दोन-तीन ठिकाणी थांबते तिथे या टॅक्सीत आतल्याआतच ते काम कसं काय उरकायचं ते मला काही लक्षात येईना. बरं तर बरं, नवऱ्याचं त्या टॅक्सीतलं वास्तव्य अर्ध्या-एक तासापुरतंच असणार होतं. त्यामुळे त्याच्यावर ‘ती’ वेळ बहुतेक येणार नाही अशी मी स्वतःचीच समजूत काढली.
पुढे दर-आकारणीचा तक्ता दिलेला होता. टॅक्सी बोलावून थांबवून ठेवली तर मिनिटागणिक अमुक इतके पैसे आकारले जातील अशी धमकीवजा सूचना होती. तरीच म्हटलं, इतका वेळ उपकाराची भाषा कशी सुरू झाली नव्हती? साध्या काळ्या-पिवळ्या टॅक्स्या तुमच्यासाठी थांबायची तसदीही घेत नाहीत, आम्ही तुमच्या दाराशी येतो, त्याक्षणी तुमची निघायची तयारी झाली नसेल तर मग जास्तीचे पैसे भरण्याची तयारी ठेवा! हे मात्र लक्षात ठेवायला हवं... मी स्वतःलाच बजावलं. प्रवासाच्या शेवटी छापील पावती मिळते, त्यामुळे दर-आकारणीत फसवाफसवी होत नाही, टॅक्सीत आपली काही वस्तू विसरली तर अमुकअमुक करायचं वगैरे ग्राहकांची काळजी वाहणाऱ्या सूचनाही होत्या.
इतकं सगळं वाचल्यावरही ‘आपण फोन केल्यावर ही टॅक्सी आपल्या दारात येऊन उभी राहील’ यावर माझा अजून विश्वास बसलेला नव्हता. पण प्रयत्न तर बघू करून; नाहीतर आहेच मग दोन कि. मी. वरचा पर्याय अशी स्वतःची समजूत काढून नवऱ्याच्या प्रवासाच्या आदल्या दिवशी संध्याकाळी मी माहितीपत्रकावरचा तो फोन नंबर फिरवला. पलिकडून मंजूळ स्त्री-आवाजात ‘गुड इव्हिनिंग, वेलकम्’ वगैरे ऐकू आलं. मी ‘वुई वॉंट अ टॅक्सी फॉर... ’ इ. इ. शब्दांची जुळवणी करेपर्यंत तिकडून पुन्हा एकदा आवाज आला - "युअर करंट नंबर इज वन फॉर्टी सिक्स. " माझा चेहरा तिसऱ्यांदा बावळट आणि पहिल्यांदाच चिंताग्रस्त झाला. तिसऱ्यांदा बावळट कारण मला कळेना की हिला कळलं कसं की आम्हाला टॅक्सी हवी आहे आणि चिंताग्रस्त कारण आमचा एकशेसेहेचाळीसावा नंबर! आता पुढे तिच्याशी बोलायचं की नाही बोलायचं, फोन बंद करायचा की चालू ठेवायचा काही नक्की ठरेना. तितक्यात पुन्हा एकदा पलिकडून तोच आवाज आला - "युअर करंट नंबर इज वन ट्वेंटी वन. " आता माझ्या डोक्यात लख्ख प्रकाश पडला! त्या फोननंबरवर लोकं टॅक्सी मागवण्यासाठीच फोन करणार, तब्ब्येतीच्या चौकश्या करण्यासाठी नाही... म्हणजे मी फोन केला तो टॅक्सीसाठीच हे ओळखून फोन उचलल्या उचलल्या त्याक्षणीचा आमचा क्रमांक आम्हाला कळवला गेला. मी माझ्या चेहऱ्यावरचे हावभाव बदलण्यात व्यग्र असतानाच तो थोडा वर सरकला होता. ती प्रगतीही लगेच कळवण्यात आली. एक-दीड मिनिटांत पंचवीस क्रमांकांनी वर सरकण्याचा वेग काही वाईट नव्हता. वास्तविक दिपवून टाकणाराच होता. मला पुन्हा एकदा गदगदून आलं! मी विजयी मुद्रेनं नवऱ्याकडे बघितलं. माझी बा. चिं. मुद्रा बघताबघता विजयी बनल्यामुळे आता (दुसऱ्यांदा) बावळट चेहरा करायची त्याची पाळी होती. तोपर्यंत इकडे आमचा क्रमांक अजून पंधरा-वीस पायऱ्या वर चढला. १००, ८९, ७२, ५५, ४७, ३८... करता करता १२, ९, ७, ४ आणि.... आणि फोन कट् झाला!! आता याला काय म्हणावं?! ‘सिंगापूरसारखी टॅक्सी-सुविधा आता भारतातही...! ’ ही ठळक बातमी म्हणून वगैरे ठीक आहे पण त्याआधी त्याच भारतातली दूरध्वनीसेवा धड चालली पाहिजे हे कुणाला उमगलेलंच नसावं! मी पुन्हा एकदा फोन लावला. यावेळी मात्र आमचा क्रमांक त्रेपन्नावा(च) होता आणि तो साडे-सात मिनिटांत एकपर्यंत येऊन पोहोचला. मला ‘हुश्श’ करायचीही संधी न देता पलिकडून लगेच आमच्या घरच्या पत्त्याची विचारणा झाली. मग घरचा पत्ता, प्रवास करणाऱ्या व्यक्तीचं नाव, मोबाईल नं., टॅक्सी किती वाजता हवी ती वेळ इ. माहिती मी पुरवली. त्यावर कहर म्हणजे दुसऱ्या दिवशी येणाऱ्या टॅक्सीचा नंबर, तिच्या ड्रायव्हरचं नाव, त्याचा मोबाईल नंबर इ. माहिती मलाच पलिकडून पुरवली गेली! मला तिसऱ्यांदा गलबलून जाण्यावाचून मग पर्यायच उरला नाही!

आता दुसऱ्या दिवशी संध्याकाळी साडेसातपर्यंत वाट बघण्याशिवाय करण्यासारखं काही नव्हतं. टॅक्सी थांबवून ठेवली तर जास्तीचे पैसे भरावे लागतात याची मी नवऱ्याला इतकी भीती घालून ठेवली होती की त्यानं दुसऱ्या दिवशी पाच वाजताच ऑफिसमधून पळ काढला. तो घरी येऊन सामानबिमान भरत असताना त्या टॅक्सी ड्रायव्हरचा फोन आला - घराचा रस्ता विचारण्यासाठी. मी त्याला आसपासच्या खाणाखुणा सांगायला सुरूवात केली तर त्या सगळ्या त्याला माहीत होत्या आणि त्यांवरून माग काढत तो आमच्या गल्लीत कधीच येऊन पोहोचला होता. तिथून फक्त आमच्या सोसायटीपर्यंत कसं यायचं ते विचारत होता. भलतेच हुशार निघाले की हे ड्रायव्हर लोक! परिसरातल्या सगळ्या खाणाखुणा पाठ होत्याच, हळूहळू सगळ्या गल्ल्याही पाठ झाल्या असत्या... चुकूनमाकून ती ड्रायव्हरची नोकरी सुटलीच तरी गेलाबाजार पोस्टमनची नोकरी तरी त्यांना नक्कीच मिळाली असती!
ती टॅक्सी आमच्या सोसायटीपाशी पोहोचण्यापूर्वीच आम्ही दोघं सामानासकट खाली येऊन उभे होतो. मला मुख्य उत्सुकता होती ती म्हणजे त्या ‘मूलभूत सेवासुविधा’ टॅक्सीच्या नक्की कुठल्या भागात पुरवल्या जाणार ते पाहण्याची! जरा इकडच्या तिकडच्या खिडकीतून डोकावून पाहण्याचा मी प्रयत्न केला. अधिक तपासाअंती त्या सुविधा म्हणजे टिश्यू पेपर आणि एफ. एम. रेडीयो आहेत असं कळलं!! मी गहिवरून कोलमडायचीच शिल्लक होते!!!...
माझ्यावर ओढवलेली ही आपत्ती नवऱ्याच्या गावीही नव्हती. सामानासकट तो टॅक्सीच्या मागच्या सीटवर केव्हाच विसावला होता; घामेजलेला चेहरा पहिल्या मूलभूत सुविधेनं टिपण्यात गुंतलेला होता. दरम्यान ड्रायव्हरनं दुसरी मूलभूत सुविधा सुरू केली.
दोन माणसं आणि दोन सुविधा यांच्यासकट तो पंचरंगी पोपट बघताबघता दिसेनासा झाला. तासाभरानं नवऱ्यानं फोन करून सांगितलं की तो विमानतळावर सुखरूप पोहोचला. माझं गलबलून, गदगदून येणंही साधारण तेव्हाच पूर्णत्वाला पोहोचलं असावं!