आता आपण स्वत: भ्रष्टाचार करून दुसऱ्याच्या भ्रष्टाचाराबाबत बोंबा ठोकणारे कसे आहोत ते बघू. भ्रष्टाचाराविरोधात बोंबा ठोकणाऱ्यात सर्वात पुढे आपणच असतो. पण आपण स्वत: केलेला कुठलाही भ्रष्ट व्यवहार सोयीस्कररित्या विसरतो किंवा आपल्या दृष्टीनं तो भ्रष्टाचारच नसतो. आपण फक्त आपल्या दिवाणखान्यात किंवा  शयनकक्षात भ्रष्टाचाराविरोधात बोंबा ठोकतो पण आपल्या देशातील विरोधी पक्ष नेते ( सर्व पातळ्यांवरचे) भ्रष्टाचाराविरोधात इतके ओरडतात की आता खरंच काही तरी चांगलं घडेल आणि भ्रष्टाचार समूळ नष्ट होईल असं आपल्यासारख्या तथाकथित "राईट थिंकींग" लोकांना वाटू लागतं. पण कसचं काय? आज देशात अशी परिस्थिती आहे की आपल्या देशातील सर्वच राजकीय पक्षांनी सत्तेची फळं चाखलेली आहेत म्हणजेच रुढार्थानं भ्रष्टाचार केलेला आहे. सत्ताधारी आणि विरोधक आलटून पालटून आपापली भूमिका बजावत असतात. केंद्रात सत्तेत असणारे राज्यात विरोधात असतात तर कधी स्थानिक स्वराज्य संस्थांमधे हा खेळ आलटून पालटून सुरू असतो. दूरचित्रवाहिन्यांवरील चर्चांदरम्यान मोठी मजा येते. राजकीय नेते एकमेकांवरील आरोपांना गांभीर्यानं घेतच नाहीत. "ज्यानं आजपर्यंत एकही पाप केलं नाही त्यानंच पहिला दगड मारावा" हे येशू ख्रिस्ताचं वचन त्यांना पक्कं पाठ असतं. असो. आपल्या देशातील एकही राजकीय पक्ष भ्रष्टाचारमुक्त नाही. राहूच शकत नाही. कारण राजकीय पक्ष म्हणजे शेवटी आपणच असतो ना. आपल्यातलेच लोक निरनिराळ्या राजकीय पक्षात असतात. ते काही आकाशातून पडलेले नसतात. त्यामुळे आपण राजकीय नेत्यांना भ्रष्टाचारी म्हणून हिणवणं हे चुकीचंच नव्हे तर आपल्या ढोंगीपणाचं लक्षण आहे. पूर्वीचा राजीव गांधींचा तथाकथित बोफोर्स घोटाळा किंवा लालूप्रसादांचा चारा घोटाळा आता किती चिल्लर वाटतो ना. एकेकाळी देशभरात रान उठलेले हे घोटाळे आता भातुकलीच्या खेळातले वाटतात. निष्पन्न काय फक्त सत्ताबदल झाले भ्रष्टाचार सुरूच. आणि सुरू राहणार आहे. 

सामान्यपणे भ्रष्टाचारावर चारचौघात बोलणारा, टीका करणारा एकतर ढोंगी असतो किंवा त्याला भ्रष्टाचार करता येत नसल्याचं शल्य असतं. कारण भ्रष्टाचार हा इतका चांगला गुण (तथाकथित अवगुण) आहे की ज्याला संधी मिळेल तो भ्रष्टाचार करायला नाही म्हणणारच नाही. या माझ्या विधानाला पुरावा असा देता येणार नाही पण सत्तेतील नेते, अधिकारी-कर्मचारी-न्यायाधीश किंवा या वर्गाशी संबंधित दलाल मंडळींची मालमत्ता (स्थावर-जंगम, नावावरची आणि बेनामी) तपासली तर माझ्या विधानाला पुष्टी मिळू शकेल. तसंही भ्रष्टाचार आहे किंवा नाही हा आता वादाचा मुद्दाच राहिलेला नाही. म्हणूनच तर अण्णा हजारेंनी उपोषण करून जन लोकपाल बिलासाठी संयुक्त समिती नेमून घेतली. आता रामदेव बाबा भ्रष्टाचाऱ्यांना फाशीच्या शिक्षेची तरतूद करावी आणि स्विस बॅंकेतील काळा पैसा परत आणावा यासाठी ४ जून २०११ पासून आमरण उपोषणाला बसणार आहेत. जनलोकपाल कायद्यामुळे किती प्रमाणात भ्रष्टाचार नष्ट होईल, हे बघण्याची मला फार उत्सुकता आहे. मुळात जनलोकपाल कायदा अण्णा आणि त्यांच्या चमूला पाहिजे तसा संमत होईल काय हाही एक प्रश्न आहे त्यामुळे त्यावर तूर्तास काही भाष्य करणं योग्य होणार नाही. तरी आणखी एक नवा कायदा केल्यामुळं भ्रष्टाचार नष्ट होईल किंवा काही प्रमाणात कमी तरी होईल असं मला बिलकूल वाटत नाही. भ्रष्टाचार नष्ट व्हायला मुळात आपल्या मानसिकतेत बदल आवश्यक आहे. मानसिकतेत बदल होणं सध्यातरी अशक्यप्राय वाटतं. देशभरात सर्व धर्मांचे, जातीचे हजारो बाबा, बुवा, संत, महाराज, गुरू, मुल्ला, साधू, साध्वी, फादर किंवा तत्सम लोक आपल्याला नीती-अनितीची शिकवण देत असतात. आपण एका कानानं ऐकतो आणि दुसऱ्या कानानं सोडून देतो. या सर्व नैतिक उपचारांचे डोज पाजणाऱ्या महाभागांच्या ट्रस्ट, आश्रम आणि इतर प्रतिष्ठानांत प्रचंड भ्रष्टाचार असतो हा भाग वेगळाच. भ्रष्टाचारापासून सावध रहा असा सल्ला आपल्याला वैदिक काळापासून देण्यात आला आहे. आपण सावधच राहतो. भ्रष्टाचार करतो आणि आपला आपल्या न्यायालयांवर इतका प्रचंड विश्वास असतो की आपल्या हयातीत निकाल लागलाच तर अंतिम विजय सत्याचाच होणार याची आपल्याला खात्री असते. न्यायाधीशही माणसंच आहेत ना. त्यांनी भ्रष्टाचार का करू नये? जसे आपण तसे आपले न्यायाधीश. जातक कथांमधे सुद्धा भ्रष्ट न्यायाधीश होते आणि आताच्या काळात भ्रष्ट न्यायाधीशांच्या कथा आपण रोज ऐकतोच. इथेच थांबणे योग्य राहील. भ्रष्टाचारावर जास्त लिहिणे आणि तेही समर्थनार्थ हे योग्य नव्हं, उगीच कोणी आरोप करायचा" मी हे लिहिण्यासाठी भ्रष्टाचाऱ्यांकडून पैसे घेतले म्हणून".

अ‍ॅड. अतुल सोनक,

३४९, शंकर नगर, नागपूर, ४४००१०

९८६०१११३००