मन हे धावे जिकडे तिकडे विविध विषय सेवाया /
स्फूर्ती तयाला कोण देतसे कोणाची ही माया? //१//
इंद्रियगण हा देहीं भरला प्राण तयांचा राजा; /
कोणाची तो आज्ञा मानुनी जाई आपुल्या काजा? //२//
जिव्हा तैसे ओठ हालती बोले वाचा/
शब्दामागुनी शब्द निपजती चालक कोण तयांचा? //३//
शब्दांचा रव येतां श्रवणीं होई तदर्थबोध; /
कोण तयांतें शिकवी याचा झाला कवणा शोध? //४//
सर्व इंद्रियांपुढें असोनी जगतीं पदर्थ मात्र /
नयन त्यांमधीं पाहवयाला केले कवणें पात्र? //५//
श्रवणिं राहुनी श्रवण करी तो आहे त्याहुनी अन्य /
ज्ञान तयाचें जया जाहलें तोच जगीं याधन्य! //६//
करोनी आश्रय ज्याचा मन हें विषयीं रमोनी राहे/
धन्य धन्य तो जगीं जाहला जो कीं तयास पाहे //७//
वाचा बोलो शब्द परी जो वाचेचीही वाचा; /
धन्य धन्य तो जगतीं ज्याला झाला बोध तयाचा //८//
प्राण असे हा प्राण इंद्रियां , प्राण परी प्राणाचा, /
जया तयाचा बोध जाहला धन्य जगीं तो साचा! //९//
नेत्रांतें या जयावांचुनी बल नच अवलोकाया, /
तया जाणतां मोक्ष पावती नश्वर त्यजितां काया. //१०//
कवणाचेही नेत्र तयातें पाहवया नच शकले/
सर्व गामी मन निशिदिनिं त्यातें शोध शोधितां थकलें //११//
वाणी बोले ज्ञान तयाचें होतां मीं त्या वानीं /
निराश सर्वही झालीं कळतां कुंठित होई वाणी ! //१२//
इंद्रियांमधीं स्वयें राहुनी बल तो ओपी तयांते; /
तींच तया मग कशीं पाहतीं जगताच्या पितयातें? //१३//
ज्ञात असो वा अज्ञात तसें जगतीं जें जें कांहीं/
विषय जाहला नसे आजवरी तो तों कवणाचाही //१४//
ब्रह्म म्हणती त्या परी तयाचें कवणा न रुप ठावें /
स्वतां न कळतां सांगो जातां अन्या केविं पटावें? //१५//
तपें तपोनी अमित काल वनिं अपुल्या पुर्व्जनांहीं /
अनुभव घेउनी लक्षण त्याचें अनुमानियलें कांहिं //१६//
ब्रह्म समजुनी उपासिती परी जडले त्यांस उपाधी /
नव्हे नव्हे तें ब्रह्म म्हणोनी हेंच सांगतों आधीं //१७//
वाचा त्यातें व्यक्त न करिते तेंच प्रकटवी वाचा /
मनही न कळे परी व्यापिला तेणें देश मनाचा //१८//
पाहों येना नेत्रांतें परी नेत्रांचे व्यापार /
अलिप्त भावें चालवीतसे राहुनी सर्वा पार //१९//
श्रवणांतें तें श्रुत न जाहलें तेची तया श्रुत झाले /
प्राणांवरी तें नसे विसंबुनि प्राणचि तेणें चाले //२०//
म्हणसी बाळा ! "जरी तें कळलें सारें हृदयामाजी /
तूतें परिसुनी चित्तवृत्ति परी शंकित होई माझी//२१//
"देवतात्म तें रुप तयाचें " म्हणसी "जरी मज ठावें " /
नोहे संशय निरस्त माझा कथितों तुजला भावें. //२२//
" नाहीं नाहीं ज्ञान जाहलें आतां म्हणसि कसा रे ? /
ज्ञान न झालें हें कळलें तरी ज्ञान हेंच गा सारें " //२३//
"ज्ञान जाहलें ब्रम्हाचें त्या " म्हणती जे कीं लोकीं /
अज्ञानी ते पुर्ण म्हणावे तत्त्व हेंच अवलोकीं //२४//
" न कळे न कळे " म्हणुनि राहिले जे कीं मुग्ध जनांत /
स्फूर्ती तयाचि खरी होतसे त्यांच्या जाण मनांत //२५//
जो जो घ्यावा अनुभव तो तो तेणें व्यापियला हो /
खुण कळे ही जरी जाहला ज्ञानाचा त्या लाहो //२६//
ज्ञान उद्भर्वे अज्ञान लया जातां आपोआप /
बल ये तेणें पुनरपि नुपजे अज्ञानाचें पाप //२७//
जाणे त्यातें जों न जाहला देहाचा या पात /
सत्य जन्म तरि ना तरि तेणे केला अपुला घात//२८//