शिक्षणासाठी मातृभाषाच योग्य.

आजच्या काळात संगणक आणि नवे तंत्रज्ञान शिकण्यास इंग्रजी माध्यमातूनच शिक्षण घेतले पाहिजे असा बाऊ करणारे सगळे लोक स्वतः मातृभाषेतूनच शिकून  मोठे झाले आहेत हे सांगायचे  ते स्वतः सोयीस्करपणे टाळतात. हे वेड व गैरसमज इतके बळावले आहेत की
स्थळ म्हणून सांगून आलेल्या एक महाराष्ट्रीय मुलीने मला पहिल्या भेटीतच माझी इतर कुठलीही माहिती न विचारता आपल्या मुलांना काँव्हेंट शाळेमधेच घालणार ना ? असा प्रश्न  विचारला होता.
ज्या मुलीचे नावही मला माहित नाही, ती मुलगी आपली मुले हा शब्द वापरते हेच मोठे करुणाजनक नाही काय ? शाळेची व शिक्षणाच्या माध्य्माची बात तर फार लांब राहिली.

खरे तर संगणक व भाषा यांचा काडीचा संबध नाही. संगणक हा कोणत्याही मानवी भाषेवर चालत नाही. संगणक तयार करणाऱ्यांनी त्यांची मातृभाषा रोमन लिपीतून असल्याने, संगणकाची माणसांना प्रतिसाद देण्याची भाषा रोमन लीपीवर अधारलेली ठेवली.
तसेच तंत्रज्ञानाचे आहे. सगळे वैज्ञानिक शोध काही इंग्रजी मातृभाषिकांनी लावलेले नाहीत.
मी स्वत: मराठी माध्यमातून शिकलो. फक्त एक डिप्लोमा केला. मी तर पदवीधरही नाही. पण व्यक्तीगत रस असल्याने संगणक शिकलो. १९८८ -९० मधले संगणक आजच्या इतके पुढारलेले नव्हते व शिकण्यास क्लिष्ट होते. संगणकाकडून लहान सहान गोष्ट करून घ्यायलाही बरेच टंकलेखन करावे लागे. Windows GUI सारख्या सोप्या प्रणाली तर अजिबात नव्ह्त्या.  मी स्वतःच  अभ्यास करून संगणक शिकलो. माझ्या इंग्रजीचे तर १२ वाजलेले होतेच व आजही आहेतच पण आधीपेक्षा जरा कामी (११:४५) असतील !!. त्या मुळे  म्या पामराला इंग्रजी शब्द अडण्या ऐवजी नडायचे !
अर्थ 'नडले' की  कोणाला तरी विचारायचो किंवा शब्द्कोश पहायचो. खरे तर व्यवहाराचे इंग्रजी व संगणाकाचे इंग्रजी वेगळेच आहे.
संगणकाबाबत बोलायचे तर Mouse हा उंदीर अथवा मूषक अर्थाने वापरलेला नाही.
तेच Windows चे आहे व असे अनेक शब्द आहेत जे इंग्रजी असले तरी संगणकाच्या संदर्भात प्रतिकात्मक अथवा मूळ अर्थापेक्षा निराळ्या अर्थाने वापरले जातात.
मी जिथे जिथे संगणकीय क्षेत्रात नोकरी करत होतो तिथे BE,ME,MS केलेले लोक माझ्याकडे समस्यांवर तोडग़ा मागण्यासाठी येत.
२००३ मधे विद्यापिठांच्या पेपर फुटीवर तोड्गा म्हणून, मी १ अभेद्य संगणकीय  आज्ञाप्रणालीची कल्प्नना राष्ट्रपतींकडे पाठवली होती. तिच्यात तथ्य अढळल्याने त्यांनी ती संबधित मंत्रालयाकडे पाठवून दिली होती. पण पुढे केवळ राजकारणामुळे ती  नाकारली गेली किंवा कदाचित काही काळाने कुणी  तरी तोच तोड्गा स्वत:च्या नावावर सरकारला विकेल .  असो ...
सांगायचा मुद्दा हाच आहे की ज्ञानार्जनासाठी इंग्रजी भाषेचा आग्रह धरणे  साफ चुकीचे आहे.

आम्ही शाळेत असताना NCERT चा एक अभ्यासक्रम होता. तो आता बंद केला असल्याचे कळते. ज्यात  केवळ गणित, विज्ञान हे विषय इंग्रजीत होते. बाकी सर्व विषय मातृभाषेत असत. हा एक पर्याय खरे तर ठीक   होता.
खरे तर आज भारतातील त्या त्या राज्याच्या राज्य सरकारांनी   प्रदेशिक भाषेत किंवा राष्ट्र्भाषेत शिक्षण घेतल्यास महत्वाच्या परिक्षेत २% वाढवून देण्याची पध्दत आणावी जेणे करून राष्ट्र्भाषेचे तसेच मातृभाषेचे पोषण व रक्षण होईल; व असे २ % वाढलेल्यांना गुणवत्तेत प्रथम विचारात घ्यावे.
हा असाच काहीसा प्रकार  HCS PCM साठी मुळातच लागू आहे. बारावीत भौतिक  व रसायन शास्त्र तसे गणित हे विषय घेतल्यास विशिष्ठ परिस्थितीत एकूण गुणांच्या टक्केवरीत २% वाढतात.

या संदर्भात  एक उदाहऱण जुजबी माहितीसह देत आहे.


प्रादेशिक भाषा त्या त्या राज्याच्या कोणत्याही विद्यार्थ्याला शिकणे सक्तीचे राहील असा कायदा भारताच्या काही राज्यात आहे.
अथावा तसे नियम करण्याचे आधिकार राज्य सरकारांनी शाळांवर सोडले आहेत. म्हणजे एखाद्या शाळेत प्रादेशिक भाषा शिकलीच पाहिजे असा नियम करण्याचा कायदेशीर अधिकार त्या शाळेला आहे. या अधिकारास त्या राज्याबाहेरची मातृभाषा असलेल्या काही एतद्-भाषीयांनी विरोध करून सर्वोच्च न्यायालयात धाव घेतली होती.त्या खट्ल्यात राज्य सरकारने केलेला कायदा योग्य असल्याचे न्यायालयाने स्पष्ट केले आहे.


भारत सरकारही प्रत्येक संगणक निर्मात्याला प्रदेशिक भाषेतील आज्ञा प्रणाली पुरविण्याची सक्ती करणारा कायदा आणत आहे.


चीन, जपान  व इस्त्राईल या देशात रोमन लिपीतल्या  संगणकीय प्रणाली फारसे कुणी वापरत नाहीत. रशियात संगणकीय प्रणाली रोमन लिपीत असल्या तरी त्याची भाषा रशियन आहे, जिचे व्याकरण संस्कृतशी बरेच जुळाते !  


हे तर आता सिध्द झाले आहे की मातृभाषेतून शिक्षण घेणे केव्हाही सोपे, फायद्याचे व परिणामकारक आहे.


अनेक उदाहरणे बघता फक्त मुद्दा आहे तो फक्त आपल्या इच्छाशक्तीचा व अस्मितेचा. शेवटी भाषेचा शेवटचा अर्थपूर्ण घटक आहे शब्द ......
आणि शब्द हा अर्थाचा प्रतिनिधी आहे.
भाषा कोणतीही असली तरी अर्थ तोच असतो.
water , पानी,  पाणी, नीर, जल यांचा सगळ्यांचा अर्थ पाणीच ...
असे जर असेल तर मातृभाषेतूनच शिक्षण का घेऊ नये ?


-यादगार