अन याच दरम्यान एक दिवस नाट्य मंदिरात अनुताईंच्या नाटकाचा प्रयोग होता. अनुपमा कारेकर म्हणजे नाट्य-चित्रपट सृष्टितलं मोठं प्रकरण होतं. आदरानं सगळे त्यांना अनुताईच म्हणायचे. दिसायला तर त्या लावण्यसंपन्न, साक्षात चारुगात्रीच होत्या पण त्याच बरोबर स्वतः उत्कृष्ट कलाकारही होत्या. शिवाय नाट्य आणि सिनेमा निर्मितीची त्यांची स्वतःची मोठी कंपनी पण होती. अनुताईंनी अभिनयापासून सुरवात करून संपूर्णपणे स्वतःच्या कर्तबगारीवर ही कंपनी खूप मोठी केली होती. कुठे आपलं अभिनय कौशल्य वापरून, कुठे आपल्या नावाचा वापर करून तर जिथे आवश्यक तिथे अगदी स्वतच्या मादक दाहक सौंदर्याचा वापर करून अनुताईंनी आपली कंपनी नावारुपाला आणली होती. नाटकाच्याही प्रयोगाला त्या जेव्हा येत तेव्हा एक जणू जादूई वलय त्यांच्या भोवती असे.  त्यांच्या चाहत्यांचा गराड्यातून हसत हसत, कुणाशी दोन शब्द बोलत, कुणाला सही देत त्या स्वतःची सुटका करून घेत.  

नाट्य मंदिरात आल्यावर दत्ता त्यांच्या दिमतीला हजर असे. त्यांच्या सौंदर्यानं, त्यांच्या रुबाबदार श्रीमंती थाटानं तो दिपून जाई. त्यांची सेवा करताना तो त्यात अक्षरशः संपूर्ण प्राण ओतत असे.  गर्दीला त्यांच्या पासून लांब ठेवी, त्यांच्या मेकअपच्या वेळेस मेक अप रूमच्या बहेर रखवाली करी, त्यांना वेळच्या वेळी चहा पाणी मिळतंय का नाही या कडे जातीनं लक्ष ठेवी, त्यांचे निरोप ज्याचे त्याला पोहोचवी, त्या निघाल्या की त्यांच्या साऱ्या बॅगा सामान गाडीत ठेऊन घेई...

आजही असंच झालं.  नेहमीप्रमाणे गाडीतून उतरून, गर्दीला अभिवादन करत, हसत हसत झरझर चालत अनुताई आल्या. नाट्य-मंदिराच्या गेटपाशीच दत्तानं पुढं होऊन त्यांना लवून नमस्कार केला आणि गर्दीला हटवत त्यांना स्टेजच्या मागं जाणाऱ्या दरवाजाकडं घेऊन गेला.  

"हं काय दत्ता? कसा आहेस?   सगळं ठीक आहे ना? " ताईंनी दत्ताची चौकशी केली. दत्ताच्या अंगावरून मोरपीस फिरलं...

"हो... हो... " दत्तानं कसबसं उत्तर दिलं.            

"रात्री प्रयोग संपल्यावर मला तुझ्याशी बोलण्याची आठवण कर. माझं तुझ्याकडे एक काम आहे. " मेक अप रूम मध्ये शिरता शिरता ताईंनी दत्ताला सांगितलं. दत्ताचा स्वतःच्या कानांवर विश्वासच बसेना.  "अनुताईंचं माझ्याकडे खास काम आहे" या विचारांनीच त्याला जणू नशा चढल्यासारखं झालं.  पुढचे तीन चार तास तो त्या नशेतच वावरत होता.  आलेल्या प्रेक्षकांनाही त्या दिवशी त्यानं अधिक उत्साहानं त्याची सेवा पुरवली.  प्रयोग सुरू होऊन संपेपर्यंत विंगेत थांबला. अनुताईंच्या प्रत्येक एक्झिट नंतर त्यांच्या मागे पुढे करत राहिला. हा प्रयोग कधी एकदा संपतो असं त्याला झालं होतं. अन एकदाचा प्रयोग संपला. ताईंनी मेक अप रूम मध्ये जाऊन मेक अप काढला, कपडे बदलले. ताईंचा ड्रायव्हर येऊन ताईंच्या बॅगा घेउन गेला अन दत्ता ताईंच्या समोर आला.   त्याला त्याची अधीरता लपवता येत नव्हती.

"हं दत्ता, माझ्याकडे कामाला यायची तयारी आहे का रे? " दत्ताची अधीरता ओळखून थोडसं हसून ताई म्हणाल्या. दत्ताला आश्चर्यानं आभाळ ठेंगणं वाटायला लागलं. अनुताईंनी स्वतः आपल्याला त्यांच्याकडे कामाला बोलवावं म्हणजे अक्षरशः आंधळा मागतो एक आणि... गोंधळून क्षणभर काय उत्तर द्यावं तेच दत्ताला सुचेना.

"हो हो... म्हणजे नक्कीच... कधी पासून येऊ? " कसबसं दत्ता म्हणाला.

"ठीक आहे.   एक काम कर.   माझे एक प्रॉडक्शन असिस्टंट नेरकर पुढच्या आठवड्यात पुण्यात येतील.   त्यांना माझ्या नवीन पिक्चर साठी महाराष्ट्रीय कॉशचुम खरेदी करायचंय. तू त्यांच्या बरोबर राहा आणि आणि त्यांना आवश्यक ती सगळी मदत कर.   आणि त्याच्या पुढच्या आठवड्यात सासवडचं शेड्यूल आहे.   तिथं तू मला पाहिजेस, कळलं? नेरकरांना मी तुला नाट्य मंदिरात येऊन भेटायला सांगते.   ते बाकी सगळं तुला समजावून सांगतील.   आलं सारं लक्षात? " अनुताईंनी पटापट सांगितलं.  

"हो हो ताई तुम्ही काही काळजी करू नका.   मी नेरकर साहेबांना सगळी मदत करीन. " दत्ता गडबडीनं बोलला.     

"उत्तम". अनुताई.   दत्ता त्यांच्या पाठोपाठ त्यांना सोडायला त्यांच्या गाडीपर्यंत गेला.  

"आणि हे बघ इंडस्ट्रीत यायचं असलं तर ही नाट्य मंदिराची नोकरी तुला सोडायला लागेल. " गाडीत बसता बसता ताईंनी हलक्या आवाजात सल्ला दिला आणि दत्ता "हो... हो" म्हणेपर्यंत गाडी भर्रकन निघूनही गेली.

लांब कुठेतरी शांत रात्रीचा भंग करीत कर्कश्श आवाजात 'टिटिव टिटिव' करत एक टिटवी ओरडत होती.     

पुढच्या गोष्टी भराभर घडत गेल्या. नेरकर आले. दत्ताचा त्यंनी अक्षरश: नोकरासारखा, हमालासारखा उपयोग करून घेतला.

"अरे इंडस्ट्रीत सेटल व्हायचं तर अशी उमेदवारी करायलाच लागते" किंवा

"किंवा अरे तू नशीबवान आहेस तुला काहीच स्ट्रगल न करता ब्रेक मिळालय" किंवा

"अनुताईंसारखा गॉडफादर तुला मिळालाय.   आता बघ ताई तुला कुठच्या कुठे नेऊन ठेवतील" किंवा

"कॉशचुम मध्ये, प्रॉडक्शन मध्ये जर मास्टरी मिळवायची तर अशी हमाली करायलाच लागते. "

दोन चार दिवसांच्या सहवासात नेरकर दत्ताला सारखं असंच सांगत रहायचे अन दत्ता त्यांच्यावर विश्वास ठेवायचा.   नेरकरांनी त्याला चांगलाच विश्वासात घेतला होता.

"हे बघ इंडस्ट्रीत सुरवातीच्या दिवसात पगार वगैरे असल्या गोष्टींचा विचारच करायचा नसतो.   काम मिळतंय, ब्रेक मिळालाय त्याचा पुरेपूर उपयोग करून घ्यायचा. " नेरकरांनी सल्ला दिला.

दत्तानं नाट्य मंदिराची नोकरी सोडली.   घरी गदारोळ झाला.   मोठ्या भावानं साम, दाम, दंड, भेद सगळ्याचा उपयोग करून बघितला. पण दत्तानं कशाला भीक घातली नाही.   नाट्य मंदिरातल्या लोकांनीही त्याला परोपरीनं समजावण्याचा प्रयत्न केला.   पण सारं व्यर्थ गेलं.

"हे सगळे लोक फालतू आहेत.   अनुताईंनी आपल्यावर एवढा मोठा विश्वास टाकलाय हे या कुणाला बघवत नाहीये.   या असल्या कूपमंडूक वृत्तीच्या समाजातून बाहेर पडण्याची मोठी संधी आली आहे, ती आता दवडवून चालणर नाही.   पुढच्या सहा आठ महिन्यात आपण कुठच्या कुठे पोहोचू.   या लोकांना हे सारं कळण्याएवढी अक्कल कुठाय? " दत्ता स्वतःशीच विचार करत रहायचा.   त्यानं कुणाचंही ऐकलं नाही.   कुठलाही पगार न ठरवता, कुठलाही करार न करता दत्ता अनुताईंच्या कंपनीत रुजू झाला.   सिनेमाच्या टायटल्समध्ये निर्मिती सहायक म्हणून त्याचं नाव येणार होतं! अनुताई मनातल्या मनात हसत होत्या.   लोकांना फुकट वापरून फेकून देण्यात या सिनेमावाल्यांचा हात कोण पकडणार?

नेरकर येऊन गेले.   मग सासवडला युनिट आलं.   दहा दिवस रात्रंदिवस शूटींग चालू होतं.   दत्ता गुरासारखी मेहनत करत होता.   ताई अधून मधून त्याच्याशी गोड बोलायच्या किंवा त्याच्याकडे बघून गोड हसायच्या.   दत्ता याच मिळकतीवर अधिक राबायचा.   'आपल्याला वरच्या लोकांच्या समाजात जायचं तर ताईंची पूर्ण मर्जी संपादन केलीच पाहिजे. ' त्याला वाटायचं.

- क्रमशः