परिचय- तुरुंगात कैद्याना शिक्षा म्हणून घातलेली बेडी एकाद्या अलंकाराप्रमाणे घसून पुसून चक्क ठेवणे भाग़ पडते. या व्यवहाऱीक विरोधाभासावरुन एक तात्विक विरोधाभास तत्यारावाना सुचला तो.
'उजळित उजळित जे ! काय करी
लालिसि तूं दिवसभरी
बंदी चांदिचे ! किंवा ते
अलंकार सोनेरी ?'
अजि नचि !केवळ ती!लोखंडी
बेडी माझी, खंडी
जखडोनि माझ्या ! या पाया
स्वेच्छ गती ती चंडी
'फ़ोडुनि तोडुनि जी ! जाळावी
तीच कशी उजळावी
आपण आपुलिची ! रे बेडी
हौस तुझी ही वेडी !'
सुटते तुटते ही ! नचि होती
परि जोंवरि तोंवरती
गंजे ती परि की ! गांजी या
अधिक आपल्या पायां
'चरणासि सतत इच्छेच्या ! जी वेढी
घडिं कवण विधी निषेधांची ! ही बेडी'
जाणे कोण अजी ! निश्चित ते
परंतु की मज गमते
इच्छे घडि त्याची ! इच्छाचि
वा बेडी तदिच्छेची !
स्त्रोत<समग्र सावरकर<काव्य
