ज्ञानेश्वरी समजावून घेताना....

सर्वस्य चाहं हृदि संनिविष्टो मत्तः स्मृतिर्ज्ञानमपोहनं च |
वेदैश्च सर्वैरहमेव वेद्यो वेदान्तकृद्वेदविदेवचाहम् ||१५|| गीता - अध्याय १५ ||

सर्वांतरी मी करितो निवास । देतो स्मृति ज्ञान विवेक सर्वा ॥ समग्र वेदांस
हि मी चि वेद्य । वेद-ज्ञ मी वेद-रहस्य-कर्ता ॥ १५ ॥ गीताई||

समारोप:
 जगद्‍गुरू संत श्रीतुकाराम महाराज यांच्या गाथेतील ‘नामपर अभंगां’चे आणि 'नाटाच्या अभंगां' चिंतन करीत असताना 'शब्दरूप' तुकोबारायांच्या सुखदायी छायेचा लाभ गेली दोन वर्षे उपभोगला. त्या चिंतनाचा आज समारोप करीत असताना मन संकल्पपूर्तीने काहीसे समाधान पावत आहे, पण त्याचबरोबर आता पुन्हा या छायेचा लाभ संचितात लिहिलेला आहे का नाही, या प्रश्नाने काहीशी चिंताही आहे. ‘यथा योग्यं तथा कुरु’ अशी विनंती मात्र करावी, असे मनोमन वाटते.

५४. ताप हें हरण श्रीमुख । हरी भवरोगाऐसें दुःख ।
 अवलोकितां उपजें सुख । उभें सन्मुख दृष्टीपुढें ॥१॥
 न पुरे डोळियांची धणी । सखोल कृपेचीच खाणी ।
 स्तवितां न पुरे वेदवाणी । तो हा समचरणी कृपानिधि ॥धृ॥
 रामकृष्ण ध्यान वामननरसिंही । उग्र आणि सौम्य कांहींच नाहीं ।
 सांपडे भरलीये वाही । भाव शुद्ध पाहीं याचें भातुकें ॥३॥
 गुणगंभीर चतुर सुजाण । शूर धीर उदार नारायण ।
 व्यापक तरी त्रिभुवन । मनमोहन लावण्य हें ॥४॥
 ठाण हें साजिरें सुंदर । अविनाश अविकार ।
 अनंत आणि अपरंपार । तो हा कटीं कर धरिताहे ॥५॥

५३. विठ्ठल भीमातीरवासी । विठ्ठल पंढरीनिवासी ।
 विठ्ठल पुंडलिकापासीं । कृपादानासीं उदार ॥१॥
 विठ्ठल स्मरणा कोंवळा । विठ्ठल गौरवी आगळा ।
 आधार ब्रह्मांडा सकळा । विठ्ठल लीळाविग्रही ॥धृ॥
 उभाचि परि न मनी शीण । नाही उद्धरितां भिन्न ।
 समर्थांचे घरीं एकचि अन्न । आर्तभूता क्षणोक्षणां सांभाळी ॥३॥
 रुचीचें प्रकार । आणिताती आदरें ।
 कोठेंही न पडे अंतर । थोरासी थोर धाकुट्या धाकुटा ॥४॥
 करतां बळ धरितां नये । झोंबतां डोळां मनच होय ।
 आपुल्या उद्देशाची सोय । जाणे हृदयनिवासी ॥५॥