चिऊताई चिऊताई

चिऊताईची आणि आपली मैत्री अगदी बालपणापासूनची. लहान मुलांसाठीच्या बडबडगीतात, गोष्टींमध्ये साधारण चिऊ गरीब, कष्टाळू, शहाणी व चतुर तर काऊ जरा डामरट, खलप्रवृत्तीचा व काहीसा वेंधळा वा मूर्ख असे रंगवलेले दिसते. निरर्थक म्हटल्या तरी याच काऊ-चिऊच्या गोष्टी ऐकत बाळ मोठे होत असते. घरात कावळा येणे अशुभ मानले गेले असले तरी चिऊचा मात्र मुक्त वावर घरात असतो. म्हणजे असायचा. आता काँक्रीटच्या जंगलात हिरवळ वाचताना मारामार, तर पक्षी कुठून येणार? तसे पक्षी अनेक आहेत. अगदी संग्रहित केलेले पक्षी सोडले तरी चिमणी, कावळा, साळुंकी, कबुतर, पोपट हे रोजच्या वावरात अगदी सर्रास दिसून येणारे पक्षी. क्वचित घार वा बगळेही दिसतात, कधी दुकानात पिंजऱ्यात घालून विकायला ठेवलेले काकाकुवा वा प्रणयपक्षीही दिसतात. मात्र कबुतर हा आपल्याच तारेत असणारा व घाण करून ठेवणारा पक्षी. पांढऱ्या कबुतराला भले शांतीचे प्रतीक मानत असतील तरी मुलांचे याच्याशी सूत नसते. पूर्वी चाळीत कुणी भिंतीवरल्या खोक्यांमध्ये कबुतरे पाळताना दिसत असत. साळुंकी जरा कर्कशच, शिवाय काहीशी आक्रमक दिसणारी. पोपट बिचारा पिंजऱ्यात. मग या सर्वांच्या मानाने घरात वावरणारी पण तरीही कधी कुणी न पाळलेली चिमणी अगदी घरातली वाटते. चिमणी आपली कुणाच्या अध्यात ना मध्यात. गरजाही फार कमी. टिपायला चार दाणे, वळचणीला एक घरटे की ती खूष! कसलाही बडेजाव नाही, उपद्रव नाही तसेच मोठे देखणे रूप वा मंजुळ आवाज वगरेही नाही. तरीही आवडणारी.

आगळावेगळा पक्षी - ४

 दक्षिण आफ्रिका, ऑस्ट्रेलिया व न्यूझीलंडमधील पेंग्विन्स


या मालिकेतील शेवटच्या लेखात आपण आफ्रिकेतील तसेच ऑस्ट्रेलिया व न्यूझीलंडमधील पेंग्विन्सची माहिती पाहू.


आफ्रिकन पेंग्विन्स
आफ्रिकन पेंग्विन्स हम्बल्ट पेंग्विन्ससारखे दिसतात. त्यांची उंची सर्वसाधारणपणे २७ इंच असते आणि वजन अंदाजे ७ ते ११ पौंड असते. हे दक्षिण आफ्रिकेत केप ऑफ गुड होपच्या जवळपास आढळतात.  

africamap

विलोम काव्य

नावाच्या एका कवीचे एक पुस्तक खूप वर्षांपूर्वी वाचले होते. 'रामकृष्णकाव्यम्' असे त्याचे नाव आहे, ह्या पुस्तकाचे वैशिष्ट्य असे की दोन दोन ओळींच्या या श्लोकाची प्रत्येक ओळ डावीकडून उजवीकडे वाचत गेले तर ते श्रीरामाचे संक्षिप्त चरित्र आहे व उजवीकडून डावीकडे जर प्रत्येक ओळ वाचली तर ते कृष्णाचे चरित्र आसूर्यकवि हे. अशा काव्याला विलोम काव्य म्हणतात.

माणूस नावाचा बेटा-६

आपल्याच तंद्रीतून दत्तू भानावर आला त्यावेळी त्याला एकदम आश्चर्य वाटले. वास्तविक आता त्याला घरी जायचे होते. पण नेहमीच्या सरावाने पाय क्लबच्या रस्त्याला लागले होते. खिशात पैसा नसल्याने रमी खेळण्याचा प्रश्न नाही, व रमी नाही म्हटल्यावर जादा सिगारेट घेण्याची जरूरी नाही. तो पुलावरून डाव्या बाजूला वळला व त्याने सरावाप्रमाणे पुलाकडे पाहिले. होय, तो नेहमीचा महारोगी भिकारी तेथे होताच. त्याच्याकडे पहाताच अंगावर शहारे येत. बोटे तुटलेले आंधळे हातपाय हलवत तो याचना करी, एखाद दुसरे नाणे मिळाले की चाचपडत बसकुराखाली सरकवी. अंगावर माशा घोंगावत, एखाद दुसरे कुत्रे अंगावर भुंके. बाजूला दोन काळुंद्री पोरे डोक्यात माती घालून खिदळत, व त्या साऱ्यांच्या मागे लाल ज्योतीप्रमाणे दिसणारा तरणाताठा गुलमोहोर वाऱ्यात हलताच वाळलेली पानेफुले टपटपा खाली पडत. जवळून जात असताना दत्तूने अंग चोरले, व स्वतः महारोगी असल्याप्रमाणे तो अगदी दुसऱ्या कडेने चालू लागला. पण जाताना त्याने हळूच डोळ्याच्या कोपऱ्यातून त्या रोगट संसाराकडे पाहिले व तेवढ्यातही ती गोष्ट त्याच्या नजरेतून सुटली नाही. त्या भिकाऱ्याच्या बाजूला बसलेली, कराकरा डोके खजवणारी बाई गरोदर होती.

पत्ते खेळूया?

एकाने घरून येताना पत्त्यांचा कॅट आणला. आम्ही "खेळूया! खेळूया!!" असे म्हणत मस्तपैकी सतरंजी घालून बसलो. लहानपणीच्या आठवणी जागवत ३०४ खेळायचे असे ठरले. पण कसे काय खेळायचे कुणालाच नीट आठवेना. गोटू, नव्वी, एक्का अशी उतरंड आठवते आहे. पण खेळाचे नियम आठवत नाहीत. शेवटी, झब्बू, चॅलेंज वगैरे खेळून वेळ मारून नेली.