प्रतिइतिहास

          चंद्रशेखर शिखरे यांचे प्रतिइतिहास हे पुस्तक जिजाई प्रकाशनातर्फे प्रकाशित करण्यात आले आहे. शिवयारांच्या आयुष्यावर झगझगीत प्रकाश टाकणारे हे पुस्तक खरच अभ्यासपुर्ण आहे. या पुस्तकास आ. ह. साळुंखे यांची प्रस्तावना लाभली असून पुरुषोत्तम खेडेकर यांनीसुद्धा या पुस्तकाच्या सुरुवातीस आपले मनोगत स्पष्ट केले आहे. स्वतः लेखकाने प्रति इतिहास हे नाव ठेवण्यामागची व एकंदरीतच पुस्तक लिहिण्यामागची भुमिका स्पष्ट केली आहे.

जबलपुरी मराठी भाषेचे नमुने

जबलपूरला असताना आमच्या समोर राहणाऱ्या दीप्तीला मी म्हटलं,
"ये ना एकदा आमच्याकडे."
त्यावर ती हसून म्हणाली,
"मावशी, मी सोचतच होते तुझ्याकडे येण्याचं." (विचार करतच होते.)
असंच एकदा शेजारची छोटी पिंकी धावत आली अन् म्हणाली,
" काकू, देखो ना पेड़वरती किती ढेर सारे तोते बसलेत."
एकदा माझी पुतणी वय वर्षं आठ रडत होती. मी विचारलं,
"मधुरा, काय झालं, गं? का रडतेस?"
रडत रडत ती म्हणाली,
"बाबा मला पिटतील नं!"
"काका मारतील?"
"बाबांनी मला हा लेसन लर्न करून ठेवायला सांगितला होता; पण मी काय करू? यादच होत नाहीये."
एखादा अठरा-एकोणीस वर्षांचा मुलगा वाटेत भेटला अन् त्याला विचारलं,
"का रे विकास, इकडे कुणीकडे?"
तर उत्तर मिळेल,
"मी आपल्या दोस्ताकडे पुस्तक वापस करायला गेलो होतो."
वरताण म्हणजे, पुस्तकांचं अनेकवचन 'पुस्तकं' असं न करता आजकालची मुलं 'पुस्तका' म्हणतात.
"पुस्तका आणायच्या आहेत नं, बाबा, पैसे द्या!" असं म्हणतील.
गहू दळवायला निघालेल्या प्रवीणला "कुठं जातोय?" म्हणून विचारा. तो सांगेल,
"आटा अन् बेसन चक्कीवरून पिसऊन आणायला चाललोय्."
अर्थात तरुण पिढीच इतकं भयंकर मराठी बोलतेय्, असं नव्हे. तर जुन्या पिढीची परिस्थिती पण तितकीच चिंतनीय आहे. बऱ्याच स्त्रियांच्या तोंडून, "कचऱ्या धूऱ्यावर फेकून ये," "आटा खतम झालाय्" किंवा "बेसन दळवायचंय्" असे शब्दप्रयोग सहज ऐकू येतील. आपल्या बोलण्यात काहीतरी चुकतंय्, याची त्यांना जाणीव पण नाही, इतके हे हिंदी शब्द तोंडात फिट्ट बसलेत. आट्याकरता 'कणीक' हा मराठी शब्द निदान या बायकांना माहीत आहे - फक्त चुकीनं वा सवयीनं त्या 'आटा' हा शब्द वापरतात. पण बेसनाला मराठीत 'चण्याच्या डाळीचं पीठ' म्हणतात, हे तर अधिकांश बायकांना माहीत नसतं.
पुरुषांच्या तोंडची मराठी भाषा ऐकली, तर स्त्रियांची भाषा बरी होती, असं म्हणायची पाळी येते. एखादा नवरा सहज बोलताना, "का, ग! ह्या लोट्याला जंग कसा लागला?" असा प्रश्न विचारतो, तेव्हा काहीतरी चुकतंय्, असं त्यांच्या लक्षात देखील येत नाही.
सर्वसामान्य पुरुषच नव्हे, तर स्टेजवरून बोलताना एखादा मान्यवर वक्तासुद्धा, "आपण मला बोलायचा मौका दिला, त्याबद्दल मी आभारी आहे" असं बिनदिक्कत बोलून जातो. अन् वक्ता जर वीस-बावीस वर्षांचा सुनील असेल, तर विचारायलाच नको. तो तर, " आपण मला बोलायचा मौका दिला त्याबद्दल मी आपला कृतग्य (कृतज्ञ) आहे", असं म्हणेल.
तर हे झाले जबलपुरी मराठी भाषेचे नमुने.

पंजाबी समोसा

वाढणी
२०,२५ समोसे

पाककृतीला लागणारा वेळ
120

जिन्नस

  • ८,१० उकडलेले बटाटे,७,८ हिरव्या मिरच्या,१इंच आलं,३ टी-स्पून धने
  • १.५ टी-स्पून जीरे,३,४ दालचिनीचे तुकडे,२,३ लवंगा,२,३ वेलदोडे
  • ८,१० काळी मिरी,०.५ टी-स्पून आमचूर,१ वाटी उकडलेले वाटाणे
  • ३०० ग्राम मैदा,७५ ग्राम तूप+२ टी-स्पून तूप,१ टी-स्पून मका-पीठ(कॉर्न फ्लोअर)
  • १टी-स्पून लिंबाचा रस,मीठ चवीनुसार,कोमट पाणी,तेल तळणीसाठी
  • १ मूठ कोथिंबीर

मार्गदर्शन

लहांन मुलांसाठी मटकीचे समोसे

वाढणी
दोघांसाठी

पाककृतीला लागणारा वेळ
15

जिन्नस

  • एक वाटी तय्यार केलेली मटकीची सुकी भाजी
  • मळलेले कणीक

मार्गदर्शन
एक पातळ मोठी पोळी करा, अडिच ते तीन इंचाच्या पट्ट्या कापा. एक एक पट्टीचे समोस्या सारखे कोन करा. त्या कोनात मटकीची सुकी भाजी भरा व त्याचा उरलेला कोपरा कोनाच्या आत दूमडुन बंद करा. नंतर डोस्याच्या तव्यावर ते समॉसे ठेवुन तेला मध्ये चांगले करकरीत शेकवून घ्या.
आता हे तयार समोसे मुलांना सॉस सोबत खायला द्या. मूले हे समोसे टिफ़िनमधे सुद्धा अत्यंत आवडीने खातात.

टीपा
नाहीत.

घराचा शोध

जर्मन मालकांच्या किश्शांची थोडी दहशतच मनात घेऊन आम्ही घर शोधायला सुरुवात केली.पीटर आणि इर्मी टाल्केनबर्गर यांच्या अल्ग्रुंड कंपनीत घरे पाहण्यासाठी आम्ही नाव नोंदवले‌. संध्याकाळी ६नंतर ते आम्हाला घरे दाखवायला घेऊन जात.काही घरांचे मालक आम्हाला पटले नाहीत.(हो,'रोज आंघोळ करता येणार नाही'अशी अटवाला मालक कसा पटेल?)काही घरे आवडली नाहीत,काही ठिकाणी आम्हाला हव्या त्या सोयी तिथे नव्हत्या म्हणून ती बाद.(पोळ्या तर करता आल्या पाहिजेत की नाही रोज..)काही घरमालकांशी सौदा पटला नाही,एक ना अनेक कारणे‌. आपण फारच चाळणी लावतोय असं वाटायला लागलं.

भाकरी

वाढणी
१ जण

पाककृतीला लागणारा वेळ
30

जिन्नस

  • ज्वारीचे पीठ ३-४ मुठी
  • चवीपुरते मीठ
  • कोमट पाणी

मार्गदर्शन

सिमला मिरची

वाढणी
२ ते ३ जण

पाककृतीला लागणारा वेळ
30

जिन्नस

  • ४ रंगीत सिमला मिरच्या (एकाच कलरच्या असल्या तरी चालतील)
  • एक वाटी भाजुन सोललेले शेंगदाणे, १/२ वाटी भाजलेले खोबरे
  • २ ते ३ हिरव्या मिरच्या, १/२ ईचं आले, कोथींबीर
  • १/२ वाटी तळळेला कादां
  • मिठ चवीनुसार
  • २ चमचे तेल

मार्गदर्शन

१. सिमला मिर्चीचे देठ सुरीने गोल कापून काढावे.

२. बाकीचे सर्व जिन्नस एकत्र करून मिक्सर मधे टाकून मसाला तयार करून घ्यावा.

३. हा मसाला मिरची मधे पुरेपूर भरून घ्यावा.

शुभ दीपावली - चला किल्ला करुया.

मित्रांनो, आपणां सर्वांना दीपावली अभिष्ट चिंतन !


दसरा झाला आणि दिवाळीची तयारी सुरू झली. नवीन कपडे खरेदी झाली, फराळाचे पदार्थ करून झाले, घराला दिव्याच्या माळा लावल्या; हि सर्व तयारी करत असताना गप्पा-गप्पां मधे शाळेतले दिवस आठवले - आणि दिवाळीचा किल्ला. खरंच काय धम्माल यायची. आज खूप वर्षांनी किल्ला करायची इच्छा झाली. या वर्षी किल्ला करायचा होता तो अपार्टमॆंट मधल्या चिमूकल्यांसाठी. सर्वच चिमूकली २-५ वयोगटातली, आणि एक-दोन दादा-ताई ७-८ वर्षांचे. म्हणजे किल्ला, गड, डोंगर, खंदक, युध्ध सारे काही नवीनच यांना. ह्यांचे विश्व म्हणजे 'ससा-कासवाची शर्यत', 'चल रे भोपळ्या टुणूक टुणूक', 'सिंडरेला ची गोष्ट' आणि छोट्या छोट्या 'नर्स्ररी ह्राईम्स'.
आमच्या लहानपणीचा किल्ला म्हणजे शिवाजी महाराज - मावळे, भारत-पाकिस्तान अथवा भारत-चिन युद्ध. इतिहासातील भीन्न कालातील गोष्टी एकाच डोंगरावर एकाच वेळी; हायस्कूलात गेल्यावर थोडी फार प्रगती म्हणजे चित्रांत बघून राजगड, तोरणा, प्रतापगड यांची प्रतिक्रुति, मग देखावेही वढले, विमानतळ, रेल्वे, ईलेक्ट्रीक सिग्नल ई. ... या सर्व पार्श्वभूमीवर  २ ते ५ मधल्या मुलांसाठीचा किल्ला करणे हे एक चॅलेंज होते. कल्पना सुचली की सर्वांना समजेल असा एक फॅंटसी किल्ला करायचा. 
हिरोजी इंदुलकरांना नमस्कार करुन सुरुवात केली. हा किल्ला कसा असेल, किती मोठा असेल, कुठे करायचा, कशाचा करायचा हे सगळे विचार सुरू झाले. अपार्टमेंट मधे मोकळी जागा नव्हती,  मोठाल्ले दगड माती आणणेही शक्य नव्हते. घराच्या गॅलरीत किल्ला करणे सर्व द्रूष्टीनी सोपे जाणार होते. फॅंटसी किल्ला करायचा ठरल्याने एक फायदा म्हणजे कल्पनाशक्तीला भरपूर वाव असतो.
एका बेटावरील डोंगरावर फॅंटसी किल्ला  करायचा असे ठरले. डोंगराचा विस्तार, उंची त्या वरील किल्ल्याची उंची, देखावे हे सारे विचारात घेतले. महासागराचा आभास करण्यसाठी निळ्या रंगाचे प्लॅस्टीक शीट वापरले तर डोंगराचा आभास करण्यासाठी गोणपाटाचा उपयोग केला.