शब्द शब्द जपून ठेव

ठाणे कट्ट्याच्या निमित्ताने नित्याच्या वापरात येणाऱ्या इंग्रजी शब्दाना पर्यायी ठरतील असे मराठी शब्द शोधण्याचा प्रयत्न उपस्थित मनोगतींच्या चर्चेद्वारे आयोजीला होता. हे शब्द सहज बोलले जातील, रुजतील असे असावेत, पर्यायी असले तरी शब्दशः भाषांतरापेक्षा आशयावर आधारलेले असावेत, क्लिष्ट वा संभ्रम निर्माण करणारे नसावेत असे सर्वानुमते ठरले. मुळात ज्या वस्तू वा कृति आपल्या नाहीत त्याना उगाच अट्टाहासाने मराठी शब्द न शोधता रुढ इंग्रजी शब्द वापरण्यास हरकत नसावी असेही ठरले (उदाहरणार्थः केक, बर्गर, पिझा, वेफ़र्स, सोफ़सेट वगरे)

शिळ्या भाताचे भजी

वाढणी
४ जणांसाठी

पाककृतीला लागणारा वेळ
15

जिन्नस

  • रात्री उरलेला भात (१. लि. दुधाच्या भांडाभर)
  • २ मध्यम आकारचे कांदे,
  • हरभारा डाळीचे पीठ (बेसन) १ वाटी
  • लाल तिखट, हळद,
  • चवीपुरते मीठ
  • तळण्यासाठी तेल.

मार्गदर्शन

कृती -

भात एका परातीत पसरून त्यावर बेसनाचे पीठ, थोडी हळद, तिखट, व चवीनुसार मीठ टाकून व्यवस्थित कालवून घेणे. (शक्यतो / गरज असल्यास पाणी कमी वापरावे).

एका कढईत तेल गरम करुन त्यात (कांदा भजीप्रमाणे) खमंग भजी तळावी.

चांदणं

चांदणं


वाजला वाटतं ठोका पाचाचा....... ऊठा मॅडम !! सुप्रभात !! आणखी एक नवा कोरा दिवस उगवतो. सकाळ नेहमीसारखीच प्रसन्न ! पण त्याचं कौतुक करायला वेळ आहे कुणाकडे...... सकाळी उठून उगवतीच्या सूर्याचं फ़क्त अस्तित्व जाणवतं.  बाल्कनीत बसून वाफ़ाळलेला चहा घेत घेत समुद्रातून उगवणाऱ्या सूर्याचं दर्शन किती छान असेल ना..... ! कधी फ़ुरसत होणार आहे आपल्याला, तो ऊपरवालाच जाणे. विचारांची मरगळ झटकून माझी कामाला सुरवात.  मुलांचं आणि नवऱ्याचं आवरुन त्यांना शाळेत आणि ऑफ़ीसला पाठवायचंय...... हं..... सकाळची साखरझोप बहुतेक एक स्वप्नच राहणार !! 

प्रश्न कळ्यांचे, वेड्या मनांचे

                  प्रश्न कळ्यांचे, वेड्या मनांचे (भाग-२)


          मात्र अनेक वेळा मजेला, मस्तीला चटावलेली मुलं पालकांच्या अडाणीपणाचा, तर कधी पालकांनी त्यांच्यावर टाकलेल्या विश्वासाचा गैरफायदा घेतात. स्वतः अंगठाछाप असलेला माथाडी कामगार बाप आपला मुलगा सर्व विषयात नापास झालेला पाहून कळवळून आम्हांला विचारत होता,' म्हणेल तिथे ट्यूशनला घालण्यासाठी लागेल तेवढा पैसा दिला, बाई. आणखी काय करावं हो माझ्यासारख्या अडाणी माणसानं?'

पुरुष खोटं बोलून निरुत्तर करतात

मध्यंतरी माझ्या एका मैत्रिणीने तिने तिची रामकहाणी ऐकवतांना या दोन ओळी माझ्याशी शेअर केल्या-


मी पुन्हा खरं बोलेन पण तरीही नाही जिंकणार
तो पुन्हा खोटं बोलेल आणि मला निरुत्तर करणार

खरंच, दैनंदिन जीवनात लहान सहान बाबतीत पुरुष मग तो मित्र असो वा पती, खोटं बोलून निरुत्तर करतो आणि स्त्री सगळं काही माहीत असून ते सहन करते. हे सार्वकालिक सत्य असावं असं वाटतं. असल्यास हे असं का?

प्रश्न कळ्यांचे, वेड्या मनांचे

                    प्रश्न कळ्यांचे, वेड्या मनांचे    (भाग-१)


         ती माझ्यासमोर खाली मान घालून उभी होती. मी तिला विचारत होते,' अग, इतकी चांगली हुशार आणि अभ्यासू मुलगी तू! अचानक तासांना बसणं बंद का केलंस? काही अडचण आहे का?' पण तिची मान काही वर होत नव्हती. मी म्हटलं,'खरं सांगू का? तू नाही सांगितलंस तरी मला माहीत आहे. तू एका मुलाला रोज भेटतेस आणि त्याच्याशी तासन्तास गप्पा मारतेस. हो ना?' ती गप्प. भोळ्याभाबड्या चेहऱ्यावर काहीसे भीतीचे भाव. घाबरू नकोस. मी शिक्षक म्हणून नाही, तुझी मैत्रीण म्हणून बोलते. ज्याला तू भेटतेस तो मस्तपैकी बाईकवर बसून असतो, तू मात्र एकदा या पायावर एकदा त्या पायावर जोर देऊन ताटकळत उभी असतेस. अग, प्रेमात पडणं चूक आहे असं मला मुळीच म्हणायचं नाही. त्याचं जर तुझ्यावर खरंच प्रेम असेल तर तो तुझ्या करिअरच्या आड मुळीच येणार नाही. त्याला विचारून तर बघ. बारावीची परीक्षा होईपर्यंत तो थांबला तर बारावी पण पार पडेल आणि तुम्हाला एकमेकांच्या प्रेमाची परीक्षा पण होऊन जाईल. बघ, तुला पटतंय का ते?'

झट्पट कोथिंबीर वडी

वाढणी
२-३ जणांसाठी

पाककृतीला लागणारा वेळ
15

जिन्नस

  • चिरलेली कोथिंबीर १ वाटी
  • चण्याचे पीठ (बेसन) १ ते दीड वाटी
  • तिखट १ च. चमचा ,मीठ चवीप्रमाणे ,हळद १/४ च. चमचा, तीळ १ च. चमचा (अथवा चवीप्रमाणे)
  • पाणी, इनो फ़्रुट सॉल्ट १/४ च. च.
  • तळण्यासाठी तेल

मार्गदर्शन

कोथिंबीर धुवून ,निथळून एका भांड्यात घ्या.

इनो आणि पाणी सोडून इतर सहित्य एकत्र करा

नीट मिसळून घ्या.

पाणी घालून सैलसर भिजवा (साधारण भज्याच्या पीठासारखे/थलथलीत)

आणि कविता खपल्या... (६) - अखेर

'आली आली आली.... फट्ट... गेली तिच्यामारी...' काउंटर वर गेले दोन तास घोंघावणार्‍या माशीला मारायचा चिंटूचा तेरावा प्रयत्नही फसला.. 'चिंटु मिनी अँड सन्स' (आमची कुठेही शाखा नाही) ला सुरू होउन आता दोनेक वर्ष झाली होती... आणि एव्हाना त्यांचा चांगलाच जम बसला होता... (म्हणजे गिर्‍हाइकाची वाट बघत काउंटर वर बसणं आता चांगलंच जमायला लागलं होतं!) या सर्व काळात लकडीपुलाखालून आणि त्यांच्या काव्यगंगेतूनही बरंच पाणीही वाहून गेलं होतं. तसे दु्कानाच्या सुरुवातीचे काही दिवस बरे गेले होते. आमचे येथे '_________ आणि चारोळ्या' मिळतील या एकाच पाटीवर त्यांना बर्‍यापैकी गिर्‍हाईकही मिळायला लागलं होतं. सिझननुसार आंबे, रातंबे, श्रीखंड, बासुंदी, पायजमे, परकर इ इ वस्तू लोक घेऊनही जायला लागले होते. आणि आलेल्या प्रत्येकाला आपल्या चारोळ्या (!) देण्याची त्यांची योजना सुरवातीला फारच यशस्वीही ठरली होती. अर्थात याचं कारण म्हणजे सुरुवातीला पुणेकरांना वाटायचं की खायच्या चारोळ्या फुकट मिळणार... आणि फुकट काही म्हटलं की पुण्यात गर्दी होतेच! जस जसं लोकांना या खायच्या नसून ऐकायच्या चारोळ्या आहेत हे लक्षात यायला लागलं आणि त्या पचायला (!) फारच जड आहेत हे ही लक्षात यायला आलं तस तसं लोकांनी 'पायजमे नकोत पण चारोळ्या आवर' म्हणायला सुरुवात केली. तरीही नेटानी चिंट्या आणि मिनीनी लोकांना आपले चारोळी संग्रह वाटणं चालूच ठेवलं. सुरुवातीला लोकंही संग्रह घेऊन जायचे... नंतर नंतर तर दोन दोन तीन तीन प्रती मागून न्यायचे. कोणी अशा जास्त प्रती मागितल्या की चिंट्यामिनीला फार फार भरून यायचं... ते मोठ्या झोकात त्यावर सही बिही करून द्यायचे. पण थोड्या दिवसातच त्यांच्या मनात शंकेची पाल चुकचुकली. एकच गिर्‍हाईक, तोही निरक्षर वाटणारा, सारखा सारखा येतो, फक्‍त पन्नास ग्रॅम श्रीखंड विकत घेतो आणि कविता संग्रहाच्या चार चार प्रती घेऊन जातो.. काय चाललंय काय त्यांना कळेना... एक दिवस तर तो माणूस आला आणि पंचवीस ग्रॅम श्रीखंड घेऊन दहा प्रती मागायला लागला. तेंव्हा मात्र चिंट्याला रहावेना.

मदत - साहित्य प्रकाशन

चांगलं साहित्य मुद्रित स्वरुपात छापून आणायचे असेल जेणेकरून ते आपोआप अनेक लोकांपर्यंत पोहोचू शकेल, तर काय करायचं याबद्दल कोणी मार्गदर्शन करू शकेल का?

( माझी आक्का, सौ. विदुला हिने 'संस्कार केले तरच संस्कृती टिकेल' या विषयावर एक अप्रतिम निबंध लिहिला आहे, जो स्थानिक निबंध स्पर्धेत प्रथम पारितोषिक विजेताही घोषित झालेला आहे.

कळण

वाढणी
१ जण

पाककृतीला लागणारा वेळ
15

जिन्नस

  • कोणतेही एक कडधान्य १ वाटी
  • फोडणीकरता तेल, मोहरी, हिंग, हळद, जिरे,
  • तिखट अगदी थोडे चवीपुरते
  • साखर व मीठ चवीपुरते
  • कोथिंबीर थोडी, १ मिरची
  • आंबट ताक अर्धी वाटी

मार्गदर्शन

कोणतेही एक कडधान्य १ वाटी (किंवा २-३ कडधान्य मिळून १ वाटी) रात्री पाण्यात भिजत घालणे. सकाळी पाणी निथळण्यासाठी चाळणीमधे ओतणे. त्यावर झाकण ठेवणे.