हा छंद जिवाला लावी पिसे

रोहिणी

हा छंद जिवाला लावी पिसे!!!

माझी फोटोग्राफी सुरू झाली २००१ साली, अमेरिकेत आल्यावर! त्या आधी आपण एखादा कॅमेरा घ्यावा आणि प्रसंगानुरूप काही फोटो काढावेत असे डोक्यातही आले नव्हते. १९९८ साली बाहेरगावी फिरायला गेल्यावर एक कॅमेरा विकत घेतला तो नेपाळमध्ये! मात्र हा कॅमेरा वापरायला सुरवात केली ती सुद्धा अमेरिकेत आल्यावर. त्याआधी कॅमेराबद्दल निरुत्साह का होता, याचे आता खूप आश्चर्य वाटते. कॅमेरामध्ये रीळ भरले होते म्हणून लगेच फोटोग्राफीला सुरवात केली. पहिला फोटो विद्यापीठातले विनायकचे प्राध्यापक ऍलन मर्चंड यांच्या बंगल्याचा काढला. नंतरचा फोटो त्यांच्या शेजारील छोट्या बंगल्याचा काढला, जिथे आमची त्यांनी तात्पुरती राहण्याची सोय केली होती. त्यांच्या बंगल्यासमोर एक मोठे तळे होते, त्याचाही फोटो काढला. असे करत करत माझी फोटोग्राफी सुरू राहिली. सुरवातीला कॅमेऱ्यात रीळ कसे घालतात ते एका मैत्रिणीकडून शिकले.

 
आयुष्यात पहिल्यांदा हिमवृष्टी पाहिली ती अमेरिकेत. त्यादिवशी दुपारच्या जेवणानंतर थोडी विश्रांती घेत होते. थोडीशी डुलकी लागणार इतक्यात मैत्रिणीचा फोन आला व मला म्हणाली, "बाहेर बघ काय आहे !" मी विचारले, "काय आहे? " तर म्हणाली, "बघ तर खरे काय आहे ते, मग मला सांग काय पाहिलेस ते!" दार उघडून पाहिले तर पांढरा शुभ्र बर्फ पडत होता. अतिशय आनंदात मी माझ्या मैत्रिणीला फोनवर सांगितले, "बर्फ! मी माझ्या आयुष्यात पहिल्यांदाच बर्फ पाहत आहे!" लगेच कॅमेरा घेऊन बाहेर गेले, फोटो काढायला लागले आणि काढतच राहिले. नुकतेच एक रीळ भरले होते. ठरवले हे रीळ फक्त बर्फाकरताच! ते रीळ संपते कधी आणि ते प्रिंट करायला टाकते कधी असे मला झाले होते. गॅलरीमधल्या साचलेल्या बर्फात हातानेच एक छोटे फूल व स्वस्तिक काढले त्यावर कुंकवाचे एक-दोन गोल काढले व त्याचाही एक फोटो काढला! त्यानंतर एकदा प्राध्यापक ऍलन मर्चंड व त्यांची बायको नॅन्सी यांना आमच्या घरी जेवायला बोलावले होते. त्यांचे व आमचे जेवताना, गप्पा मारताना असे फोटो काढले. एकदा काही मित्रमंडळी जमा झाली होती त्यांचेही फोटो काढले. त्यातले काही चांगले आले, काही आलेच नाहीत! काय बरे झाले असावे? कदाचित कॅमेरा जुना झाला असेल किंवा कॅमेराचे मॉडेल चांगले नसेल असा विचार करून दुसरा कॅमेरा विकत घेतला. तो होता ऑलिंपसचा. हा कॅमेरा आम्ही क्लेम्सन शहरात गेल्यावर काही दिवसांनी विकत घेतला. त्यानंतर फोटोग्राफी वाढत गेली ती आजपर्यंत! दुसऱ्या कॅमेराने भरपूर फोटो काढले. क्लेम्सन शहर तर फोटोग्राफीकरता खूप सुंदर शहर आहे. त्या निसर्गरम्य शहराचे बरेच फोटो काढले. फॉल कलर्सचे, मी जिथे नोकरी करत होते त्या डे-केअर मधल्या मुलांचे, घराचे, विद्यापीठ परिसराचे, असे अनेकविध फोटो काढले. काही वेळेला रीळ अजून का संपत नाही बरे! असे म्हणून ते रीळ संपण्याकरता मी खटाखट कशाचेही फोटो काढत असे आणि रीळ प्रिंट होऊन आल्यावर बघत बसे. काही वेळेला तर एका तासाच्या आत प्रिंट काढून तिथल्या तिथे लगेच फोटो बघण्याची उत्सुकता असायची. प्रिंट काढताना नेहमी त्याच्या दोन प्रती काढत असे, एक आमच्याकरता कायमस्वरूपी व एक आईबाबा व सासुसासरे यांच्याकरता भारतात पाठवण्यासाठी. नंतर मी दोन तीन अल्बम विकत घेतले व त्यात ओळीने फोटो लावले. नंतर त्या फोटोंची जेव्हा आठवण होईल तेव्हा निवांतपणे सोफ्यावर बसून एकेक करत फोटो बघत बसायचे, असे तर मी अजूनही करते. फोटो पाहताना त्यावेळचा एखादा प्रसंग, एखादी आठवण सगळे काही आठवते. २००४ साली भारतवारी मध्ये मी कॅमेरा नेला होता व आठवणीत राहतील असे बरेच ग्रुप फोटो काढले होते!

जेव्हा मी पाककृती लिहायला सुरवात केली तेव्हा एका मैत्रिणीने मला पाककृतींचे फोटोही काढण्यास सुचवले होते. बऱ्याच पाककृती लिहून झाल्यावर नंतर काही दिवसांनी डिजिटल कॅमेरा घेतला. सुरवातीला डिजिटल कॅमेऱ्याने काही पाककृतींचे फोटो काढले ते इतके चांगले आले नव्हते. नंतर फोटो काढता काढता मला आपोआपच फोटो जास्तीतजास्त चांगला येण्यासाठी काय करावे हे सुचत गेले.

 

डिजिटल कॅमेरा घेण्यासाठी आम्ही गूगल शोध केला, तेव्हा 'कॅनन पॉवरशॉट ' साठी लोकांचे चांगले अभिप्राय सापडले. म्हणून 'कॅनन पॉवरशॉट' हा कॅमेरा विकत घेतला. त्याने काढलेला पहिला फोटो "गोडाच्या शिऱ्याचा" होता. डिजिटल कॅमेऱ्याने काढलेले फोटो पाहताना इतके काही सुंदर दिसायचे की आणखी काढावेत असे वाटत जाऊन काढतच राहिले. पाककृतींचे फोटो काढण्याव्यतिरिक्त मी बाहेर फिरायला जाताना कॅमेरा न्यायला सुरवात केली. इथे बाहेर फिरायला जाताना गाडी थांबवण्यासाठी एक 'विश्रांती थांबा' असतो, तिथले फोटो घ्यायला सुरवात केली. तिथे खूप सुंदर सुंदर फुले मिळायला लागली. हा नाद वाढतच गेला. तळ्यावरील बदकांचे, फुलांचे, सूर्यास्ताचे, रस्त्याचे, इतकेच काय समुद्रकिनारा, पानेफुले, आकाश, जे काही चांगले समोर येईल त्याचे फोटो काढत गेले. फोटो काढताना डिजिटल कॅमेऱ्याच्या मी प्रेमात पडले! नुसते क्लिक केले की हजारोंनी फोटो काढता येतात त्यामुळे थांबणे अजिबात नाही.

कॅनन पॉवरशॉटने एकदा डिजिटल विडिओ क्लिप घेतली व त्यानंतर माझे अनेक फोटोंप्रमाणेच अनेक विडिओक्लिप्स घेणे सुरू झाले. विडिओमध्ये मी माझी गाण्याची आवड पूर्ण केली. एकेक गाणे रेकॉर्ड करून ते युट्यूबवर चढवायला सुरवात केले. त्याचप्रमाणे तळ्यावरील बदके, सीगल पक्षी, कासवे, बदकपिल्ले यांना ब्रेड खायला घालून त्यांचे चित्रण करत गेले. अनेक प्रकारच्या विडिओक्लिप्स चित्रित केल्या. बेडकांचे डरांव डरांव, पावसाचा आवाज, समुद्रावरील लाटा, नायगारा व इतर दुसरे धबधबे, पहाटेची पक्षांची किलबिल, नुकत्याच झालेल्या आयरीन वादळाचा आवाज, विमानाचा आवाज असे अनेक प्रकारचे चित्रण सुरू झाले.

पहिला घेतलेला कॅनन पॉवरशॉट कॅमेरा मी अगदी पहिल्यापासून सहजपणे हाताळत होते. त्याला विशेष काळजीपूर्वक जपत नव्हते. हा माझा कॅमेरा कुठेही पडलेला असे, कॉंप्युटर टेबलावर, टीपॉयवर, कधीकधी स्वयंपाकघरातल्या ओट्यावरही! रोज संध्याकाळी फिरायला जाताना आठवणीने कॅमेरा खिशात घेऊन मी जात असे, म्हणजे चालताना मध्ये वाटेत काही चांगले दिसले तर लगेच 'क्लिक' करता येई. मात्र जेव्हा कधी तो विसरत असे तेव्हाच नेमके काही चांगले निसटून जाई आणि तसे ते अजूनही होते! २०१० साली भारतभेटीला जाताना कॅमेरा घेतला व काही फोटो घेतले. ते फोटो म्हणजे जरा वेगळ्या प्रकारचे की जे नंतर बघतानाही कायम भारतभेटीची आठवण होत राहील. पुण्यात राहणाऱ्या माझ्या बहिणीकडे चिमण्या बऱ्याच येतात. ती त्यांना उरलेली पोळी तुकडे करून किंवा भात असे सर्व एका डब्यामध्ये घालून खिडकीत ठेवते आणि मग चिमण्या येऊन ते सर्व खातात. त्या चिमण्या इतक्या काही धीट होत्या की तिच्या डायनिंग टेबलवर येऊन बसायला लागल्या होत्या. हे ऐकल्यावर तर मला हर्षवायूच झाला. चिमणी मला खूपच आवडते. तिचा फोटो घ्यायला मिळणार ह्या आनंदात मी होते. कॅमेरा एका पिशवीत टाकला आणि निघणार तर अनवधानाने माझ्या हातून पिशवी पडली आणि 'टक' असा आवाज झाला. त्याक्षणीच कळाले की कॅमेरा तुटला! बघितले तर 'एलसीडी' ला चिरा पडल्या होत्या. त्यावेळेला मला खूप वाईट वाटले. हिरमोड झाला. डोळ्यांतून पाणी आले. तसाच मोडलेला कॅमेरा मी अमेरिकेत येताना घेऊन आले. नवीन कॅमेरा घेतला तोही कॅननचाच. मेगापिक्सेल जास्तीची घेतली. कॅमेऱ्याची इतकी सवय झाली होती की दुसरा घेईपर्यंत मला अजिबात चैन पडले नाही. दुसरा कॅमेरा वापरायला सुरूवात करताना भीतीच वाटली, आपल्या हातून परत पडला तर! मग मी माझ्या खूप जुन्या कॅमेराचे कव्हर वापरून नवा कॅमेरा त्यामध्ये ठेवायला सुरवात केली. मनाशी ठरवले की कोणतीही घाई-गडबड न करता सावकाशीने फोटो काढायचे. हा दुसरा कॅमेरा खूपच जपून वापरते. ठराविक ठिकाणी आठवणीने ठेवते.